unavailable
unavailable
برآورد حجم رسوب ورودی به مخازن سدها از ضرورتهای طراحی و مدیریت تأسیسات آبی میباشد. روشهای تجربی و ریاضی مختلفی جهت برآورد حجم رسوب موجود است اما همواره این روشها دارای قطعیت نبوده و باعث شکست پروژه یا استفاده از ضرایب اطمینان بالا میشود, در این راستا تحلیل عدم قطعیت میتواند راهگشا باشد. دراین تحقیق، جهت برآورد دبی رسوب ورودی به سد، روشهای USBRمتوسط دستهها و تعدیل ضریب FAOاستفاده شده است. نتایج به دست آمده، در مقایسه با رسوب سنجی مخزن سد اکباتان نشان داد که تعدیل ضریب FAO روی روش متوسط دستهها در برآورد دبی رسوب نتایج مطلوبتری را به همراه داشته است. در بحث عدم قطعیت، دو روش شبیهسازی مونتکارلو و نقطهای هار مورد بررسی قرار گرفت. بدین طریق که در روش مونت کارلو به دلیل حجم بالای محاسبات, از برنامه کامپیوتری نوشته شده توسط نگارنده به زبان FORTRAN برای بررسی سهم هر پارامتر در عدم قطعیت کلی حجم رسوب و محاسبه عدم قطعیت کلی استفاده گردیده است. طبق نتایج به دست آمده دبی رسوب و پس از آن دبی جریان بیشترین تأثیر و راندمان تله اندازی کمترین تأثیر را در عدم قطعیت حجم رسوب دارا هستند. همچنین روش مونت کارلو عدم قطعیت کلی را برابر با 208/0 و روش هار 179/0 برآورد کرده است.
سامانه اطلاعات مدیریت1 (MIS) به عنوان ابزاری کارآمد در پردازش دادهها و تحلیل مسائل ساختاریافته2 محسوب میشوند. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله ساختار یک سامانه اطلاعات مدیریت برای پشتیبانی کارشناسان و مدیران در مدیریت کیفی رودخانهها ارائه شده است. این سامانه شامل پنج ماجول اصلی مدیریت دادهها، صحتسنجی دادههای کیفی، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، پهنهبندی کیفی و شبیهسازی کیفی و تخمین بارهای غیرنقطهای میباشد که در قالب سه بخش اصلی مدیریت دادهها، برنامههای کاربردی و زیر سامانه ارتباط با کاربر، طراحی و تدوین شده است. ماجول صحتسنجی دادههای کیفی، با استفاده از آزمونهای آماری و با در نظر گرفتن همبستگیهای منطقی بین متغیرهای کیفی، به صحتسنجی دادههای ورودی به بانک اطلاعاتی میپردازد. ماجول فرایند تحلیل سلسله مراتبی، امکان رتبهبندی بخشهای اصلی آلوده کننده رودخانه و رتبهبندی منابع آلاینده در بازهها را فراهم میسازد. در ماجول پهنهبندی کیفی، هدف تعیین بازههای مشابه، با در نظر گرفتن مجموعهای دلخواه از متغیرهای کیفی شاخص میباشد. به این منظور، روش خوشهبندی فازی با استفاده از ماتریسهای تشابه به کار گرفته میشود. در این ماجول، امکان رتبهبندی بازهها از نظر کیفیت آب و تعیین بازههای بحرانی فراهم میشود. در ماجول شبیهسازی کیفی، تغییرات زمانی و مکانی متغیرهای کیفی در بازههای مختلف رودخانه، با استفاده از یک مدل شبیهسازی عددی ارائه میگردند. این ماجول همچنین تخمینی از بارهای آلودگی غیرنقطهای را در بازههای مختلف سامانه رودخانهای به دست میدهد. سامانه اطلاعات مدیریت تدوین شده در این مقاله، در تحلیل دادههای کیفی سامانه رودخانهای کارون - دز به کار گرفته شده است. بانک اطلاعاتی تهیه شده برای این سامانه، کلیه دادههای کمی و کیفی موجود، مربوط به رودخانههای کارون و دز و منابع آلاینده آنها را در بر میگیرد. نتایج تحلیلها نشاندهنده کارایی مناسب این سامانه در پشتیبانی مدیریت کیفی رودخانهها است.
شناسایی مکانی (پهنه بندی) مناطق سیلخیز از دیدگاه تاثیر بر ویژگیهای سیلاب خروجی کل حوزه در پروژههای کنترل سیلاب از اهمیت بسزایی برخوردار میباشد. تعیین درجه سیل خیزی مناطق مختلف یک حوزه آبخیز مستلزم شناخت خصوصیات هیدروژئومورفیک حوزه، اقلیم منطقه، بررسی وقایع ثبت شده بارش-رواناب در منطقه و بهرهگیری از مدلهای ریاضی در قالب یک روش مشخص برای تفکیک نقش مناطق مختلف حوزه میباشد.در تحقیق حاضر، حوزه آبخیز رودزرد برای تشریح روش پیشنهادی تعیینتوزیع مکانی شدت سیل خیزی انتخاب شد. این حوزه از اطلاعات و آمار نسبتا مناسبی برخوردار است و شامل پنج زیرحوزه اصلی و سه زیرحوزه میانی ماشین میباشد. مدل توزیعی بارش-رواناب ModClark در سطح زیرحوزه های دارای ایستگاه هیدرومتری واسنجی و اعتبار یابی شد. سپس با بکارگیری نرم افزار روندیابی هیدرولیکی HEC-RAS در حالت جریان غیر ماندگار، جریان در شبکه رودخانه اصلی روندیابی گردید و مدل تلفیقی در محل خروجی کل حوزه واسنجی و اعتباریابی شد. در مرحله بعد برای تعیین توزیع شدت سیل خیزی برای واحدهای سلولی به ابعاد 2×2 کیلومتر مربع با اجرای روش "عکس العمل سیل واحد"در قالب حذف متوالی سلولها و شبیه سازی هیدروگراف سیل به ازای ِیک بارش طراحی ، میزان تاثیر هر یک از سلولها بر هیدروگراف خروجی کل حوزه بدست آمد. تعداد کل شبیه سازی توسط مجموعه مدلهای زیرحوزهای و هیدرولیکی برابر مجموع تعداد سلولها میباشد.همچنین در این مرحله برای اولین بار با استفاده از نتایج شبیه سازیها نقشه کنتورهای هم تاثیر سیل خیزی بدست آمد. از طرف دیگر، شاخص سیل خیزی در نقاط مختلف در مسیر حرکت جریان رودخانه اصلی محاسبه شد و با ترسیم تغییرات شاخص سیل خیزی در مسیر رودخانه اصلی، دیاگرام یا پروفیل شاخص سیلخیزی واحدهای سلولی حداکثر و حداقل سیلخیزی ترسیم شد که بیان کننده چگونگی تغییر این شاخص در طول مسیر میباشد.
بررسی عملکرد حوضچههای استغراق در پایین دست سدها (شبیه سازی فرایند آبشستگی) به عنوان سازههای مستهلک کننده انرژی از جمله اهداف مهم در ساخت مدلهای هیدرولیکی آنها میباشد. به دلیل محدودیتهایی که در به کارگیری مصالح دانهای غیر چسبنده در شیبهای تند وجود دارد، انتخاب نسبت مناسبی از مخلوط مصالح چسبنده و غیر چسبنده که بتواند خواص مقاومتی سنگهای حوضچه استغراق را در برابر الگوهای پیچیده جریانهای آشفته در مدل شبیه سازی نماید، ضروری میباشد. در این مطالعه شبیه سازی مقاومت فرسایشی مصالح سنگی حوضچه استغراق در پایاب سد کارون 3 مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور هشتاد و شش آزمایش در چهار سری با نسبت های مختلف از مصالح چسبنده و غیر چسبنده در یک فلوم با طول موثر 10متر انجام شدهاست. در این فلوم مخلوط مصالح با نسبتهای متفاوت، تحت تاثیر جریانهای یکنواخت با سرعتهای مختلف قرار گرفتند. سرعت آستانه آبشستگی در هر یک از نسبت ها تعیین گردید. سیمان به دلیل سخت شدگی شدید و مقاومت در برابر فرسایش از مخلوط مصالح حذف شده و به جای آن رس بنتونیت جایگزین شد. آزمایشها برای بدست آوردن میزان مناسب رس بنتونیت در مخلوط ادامه یافت. پروفیل جریان در فلوم اندازه گیری شد. توان فرساینده جریان برای مخلوط مصالح مختلف با استفاده از سه روش پروفیل اندازه گیری شده جریان، عمق نرمال محاسبه شده جریان و روش گام به گام استاندارد محاسبه گردید و شاخص فرسایش پذیری آنها با استفاده از روش آناندل تعیین شد. با بکارگیری شاخص های فرسایش پذیری به دست آمده کلاس مناسب رس بنتونیت نظیر قسمتهای مختلف حوضچه استغراق سد کارون 3 تعیین گردید.
در این تحقیق مدل دوبعدیH2D که مدل جریان آب کمعمق است و ترمهای گرادیان فشار جو، تنشهای باد، نیروی جزرومدی و اصطکاک کف و دیواره را دارد، توسعه داده شده و با اضافه کردن الگوریتم تر و خشک شدن مرزها، میدان باد و فشار متغیر و شبکه مستطیلی متغیر به آن، مدل جدید Surge2D تهیه شده است. الگوریتم مورد استفاده، هم سرعت جریان و هم ارتفاع آب را برای بررسی تغییر مرز به کار میبرد. در این روش برای تغییر وضعیت یک المان مرزی از حالت خشک به تر یا برعکس، به ترتیب باید ارتفاع آب از یک مقدار حداقل بیشتر یا کمتر باشد و علاوه بر آن سیال آب با توجه به سرعتی که در المان مرزی دارد، طول المان را طی کند. در نتیجه مدلسازی واقعیتری نسبت به مدلهای پیشین مثل Mike21 امکانپذیر است. نتایج اجرای مدل با حلهای تحلیلی تفاوتی بسیار اندک، در حدود 1/0 درصد را نشان میدهند. این مدل برای بررسی تاثیر احداث میانگذر شهید کلانتری برخصوصیات جریان در دریاچه ارومیه مورد استفاده قرار گرفته است و تغییرات الگوی جریان در دریاچه ارومیه پس از احداث میانگذر ارایه گردیده است.
یکی از راههای کاهش پدیده ضربه قوچ در مسیر خطوط انتقال آب نیروگاههای آبی، احداث مخزن موجگیر در مسیر انتقال آب میباشد. مخازن موجگیر باعث استهلاک نوسانات جرم گردیده و سبب میشوند که امواج فشاری کمتری به داخل تونل کم فشار منتقل گردد. طراحی مخازن موجگیر دیفرانسیل معمولاً شامل تعیین متناسب قطر مخزن موجگیر، قطر لوله رایزر، تراز سرریزی رایزر، ارتفاع مخزن موجگیر و سطح مقطع روزنهها میباشد، به نحوی که عملکرد هیدرولیکی قابل قبولی را ارائه نماید. در این مقاله مسئلة طراحی مخازن موجگیر دیفرانسیل در قالب یک مسئلة بهینهسازی فرموله شده است. در این فرمولبندی کل هزینههای اجرایی بعنوان تابع هدف اختیار شده است که باید حد اقل شود و ضوابط طراحی و الزامات شرایط هیدرولیکی مسئله بعنوان شروط مسئله بصورت قیود در مسئله وارد شدهاند. حل مسئله به روش تابع جریمه داخلی صورت میگیرد. خروجیهای مسئله عبارتند از مشخصههای اصلی طراحی که با آن طراحی اجزاء مخزن صورت میگیرد. برای نشان دادن قابلیتهای روش، مخزن موجگیر سد آپالاچیا که مشخصات آن در دسترس میباشد طراحی بهینه شده و با نتیجة حاصل از کار محققین دیگر، مقایسه شده است.
میانگین دماهای کمینه و بیشینة روزانه قدیمیترین روش برآورد متوسط دمای روزانه است که به عنوان روش استاندارد شدة جهانی از قرن نوزدهم بهکار میرود. متأسفانه دقت این روش مناسب نیست. در این تحقیق کلیه ایستگاههای دمانگار خراسان بزرگ انتخاب و نمونهای بهکمک نمونهگیری منظم (سیستماتیک) انتخاب، سپس دماهای بیشینه و کمینه و دمای متوسط روزانه بهکمک انتگرالگیری سطح زیر منحنی از روی کاغذهای دمانگارها محاسبه شده است. دادهها الگوی جدیدی برای برآورد متوسط دمای روزانه پس از استخراج بهکمک رابطه همبستگی چند متغیرة و بهصورت ترکیب خطی از دماهای بیشینه و کمینة روزانه ارائه شده است.
تحقیق حاضر بهمنظور شناسایی مؤثرترین ویژگیهای فیزیکی حوزه بر ویژگیهای ریختسنجی رسوبات بستر برجامانده از آخرین سیلابها در رودخانه واز در استان مازندران انجام گرفته است. برای این منظور، رسوبات بستر هفت مقطع در طول مسیر اصلی رودخانه واز با استفاده از روش ترکیبی نمونهبرداری شد. سپس ویژگیهای مختلف ریختسنجی با استفاده از روش الک و صفحه گسترده GradistaT تعیین شد. ویژگیهای فیزیکی حوزه بهکمک نرمافزار SPSS12 و با استفاده از روشهای تجزیه و تحلیل خوشهای و تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت مؤثرترین ویژگیهای فیزیکی حوزه بر ویژگیهای ریختسنجی رسوبات بستر با استفاده از فاکتور β در رگرسیون چندمتغیّره شناسایی گردید. نتایج بهدست آمده از تحقیق نشان میدهد که مساحت حوزه بالادست و فاصله از بالادست مؤثرترین ویژگیهای فیزیکی در کنترل متغیّرهای ریختسنجی رسوبات بستر بودند.