unavailable
unavailable
منابع آبی، بنیان اصلی توسعه پایدار کشورهاست. توزیع غیریکنواخت مکانی و زمانی منابع آب، یکی از عوامل کمبود آب در مناطق خشک و نیمهخشک میباشد که انتقال آب بینحوضهای بهعنوان یک راهحل برای رفع این مشکل مطرح میشود. به علت تعدّد پروژههای قابل اجرا و هزینه زیاد اجرای همزمان آنها، ترتیب اجرای این پروژهها اهمیت مییابد. بنابراین یکی از مسائل مهم مطرح در مدیریت منابع آب، اولویتبندی پروژههاست. تصمیمگیری چندشاخصهای فازی، یک روش مناسب برای مقایسه، انتخاب و اولویتبندی گزینههای مختلف با در نظرگرفتن معیارهای متفاوت، میباشد. در این تحقیق از سه روش تصمیمگیری چندشاخصهای فازی به نامهای روش مجموعههای ماکزیمم و مینیمم فازی، روش بونیسون در شرایط تصمیمگیری گروهی و روشFuzzy TOPSIS گروهی برای اولویتبندی برخی از پروژههای انتقال آب بینحوضهای کارون بزرگ با در نظرگرفتن معیارهای مختلف، استفاده شده است. برای اولویتبندی گزینهها، از نرمافزار FDM نیز استفاده شده است. گزینهها شامل10 طرح انتقال آب بین حوضهای کارون بزرگ با 8 معیار مختلف میباشند که در ابتدا وزن معیارها، توسط 5 کارشناس خبره در زمینه منابع آب مشخص میشوند. سپس بر اساس معیارهای انتخاب شده، نسبت ارجحیت هر گزینه توسط کارشناسان تعیین میشود. در نهایت نتایج بدست آمده از روشهای مختلف با یکدیگر مقایسه میشوند. نتایج بدست آمده نشان میدهند که در کلیه روشها، تونل اول کوهرنگ در اولویت بالاتری نسبت به گزینههای دیگر قرار دارد. همچنین ضریب همبستگی اولویتبندی Spearman برای تعیین نزدیکی نتایج روشهای مختلف بهکار برده شده است که براساس نتایج بدست آمده، روش بونیسون و روش Fuzzy TOPSIS دارای بیشترین ضریب همبستگی میباشند. برای بررسی تأثیر وزن معیارها، تحلیل حساسیت بر روی وزن معیارها انجام و نتایج بدست آمده با یکدیگر مقایسه شد.
تغذیهگرایی در مخازن سدها یکی از عمدهترین مشکلات زیستمحیطی اثرات احداث سدها و تامین آب با کیفیت مطلوب میباشد. مدیریت و کنترل موثر این پدیده در مخازن مستلزم به کارگیری مدلهای شبیهسازی با کمترین سطح پیچیدگی و با تکیه بر موثرترین پارامترهای کیفی و فرآیندهای موثر است. پویایی سیستم یکی از ابزارهای شبیهسازی شیءگراست که با دیدگاه تحلیل سیستمی و تاکید بر روابط علت و معلولی و بازخورها به صورت پویا قادر به شبیهسازی این فرآیند در مخزن میباشد. در این مقاله با استفاده از این روش و با در نظر گرفتن پارامتر فسفر به عنوان عامل اصلی تغذیهگرایی، مدل شبیهسازی غلظت فسفر در مخزن سد ستارخان واقع بر رودخانه اهرچای در استان آذربایجان شرقی تدوین گردیده است. در این مدل اندرکنش فسفر مخزن با رسوبات کف به صورت ضرایب متغیر ماهانه به همراه فرآیند دفن فسفر در رسوبات در نظر گرفته شده است. پس از آنالیز حساسیت روی ضرایب مذکور، واسنجی و صحتسنجی مدل بر اساس دادههای موجود در یک دوره 47 ماهه انجام گردیده و نتایج حاکی از اطمینان قابل قبول مدل در شبیهسازی فسفر مخزن علیرغم سادگی فرضیات مورد استفاده بوده است. بررسی نسبت سهم فسفر در ورودی، خروجی، رسوبات و مخزن نشاندهنده اهمیت و سهم بالای رسوبات در مدیریت غلظت فسفر در مخزن میباشد. همچنین تحلیل سناریوهای کاهش و افزایش بار ورودی به مخزن نشان داد تغییر بار ورودی در غلظت فسفر در مخزن با نسبت کمتری تاثیر دارد که در مدیریت کاهش بار مواد مغذی حوزه باید در نظر گرفته شود.
در این مقاله یک مدل بهینه سازی به منظور تعیین ابعاد بهینه یک سیستم ترکیبی کنترل سیلاب سازهای ارائه گردیده است. اگرچه روشهای مختلف سازهای جهت کنترل سیلاب وجود دارد، در این مطالعه بدون کاستن از عمومیت بحث برای سایر ترکیبات، ترکیب یک سد و یک گوره در نظر گرفته شده است. در مقایسه با مطالعات قبلی، در این پژوهش از فرضیات ساده کننده کمتری استفاده شده است. مثلا هندسه رودخانه و گوره با جزییات بیشتری لحاظ شده است و گوره حول محور رودخانه به شکل نامتقارن در نظر گرفته شده است. مسئله حاصل یک مدل بهینهسازی غیرخطی بزرگ مقیاس را نتیجه میدهد که از حل آن سود خالص مورد انتظار سالانه سیستم توسعه یافته، دوره برگشت سیل طرح، ابعاد مولفههای سیستم از قبیل ارتفاع سد، ابعاد سرریز (طول و ارتفاع)، ارتفاع و میزان عقبنشینی گوره از کرانه رودخانه، حاصل میگردد. رودخانه تنگ سرخ و سیستم کنترل سیلاب (در دست مطالعه) در شهر شیراز به عنوان مطالعه موردی در نظر گرفته شده است. حل مدل یک سیستم ترکیبی سد - گوره را نتیجه داده است که باید برای سیلاب طراحی با دوره برگشت 1000 سال توسعه یابد.
برف یکی از اشکال مهم بارش در چرخه هیدرولوژی مناطق کوهستانی بوده که در تامین منابع آب شرب و کشاورزی به صورت جریانهای تاخیری در فصول پرآبی و جریانهای حداقل در فصول کم آبی و تولید انرژی نقش ارزنده ایفا میکند. هدف اساسی مدلسازی هیدرولوژیکی در حوضههای آبخیز، درک بهتر از روند چرخه آب نظیر فرآیندهای حاکم بر چرخه آب و منابع آب میباشد. منطقه پوشیده از برف پارامتری اساسی در سیکل هیدرولوژی و اقلیم شناسی زیست کره است. در این تحقیق رواناب حاصل از ذوب برف در حوضه آبخیز سد کرج با استفاده از مدل هیدرولوژیکی 1SRM در دو سال آبی 81-80 و 82-81 مدلسازی شده است. SRM یک مدل شبیهسازی جریان رواناب حاصل از ذوب بر پایه درجه ـ روز است که از 14 پارامتر و متغیر ورودی نظیر بارش، دما، دبی و سطح پوشش برف به صورت روزانه و ضریب فروکش، ضریب رواناب برف و باران، فاکتور درجه روز و همچنین خصوصیات فیزیکی مانند طبقات ارتفاعی استفاده مینماید. متغیرهای دما و بارش روزانه با توجه به معادله گرادیان به طبقات ارتفاعی توزیع گردید. خصوصیات فیزیکی حوضه نیز با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به مدل اضافه گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهند مدل رواناب حاصل از ذوب برف (SRM) در حوضه آبخیز سد کرج با ضریب تبیین 47/0 و 94/0 به خوبی قادر به مدل کردن فرآیند رواناب حاصل از ذوب برف می باشد.
برونداد یک سامانه پیشبینی همادی برای انجام پیشبینیهای احتمالی بارش روزانه در سطح کشور با دو مدلWRF و MM5 به ترتیب با پنج و سه پیکربندی متفاوت واسنجی و ارزیابی شده است. بارندگی تجمعی 257 ایستگاه همدید در سطح کشور در بازهی زمانی اول نوامبر 2008 تا سی آوریل 2009 استفاده شده است. این دادهها به دو دوره سه ماهه تقسیم و برای آموزش استفاده و ارزیابی شده است. بافت نگاررتبهای حاصل از سامانه همادی در دوره آموزش، به دو دسته با انحراف معیار (45/0≥ < s0) و (45/0< s) تقسیم شده است. در نهایت پیشبینی بارندگی روزانه برای آستانههای (1/0≥p، 10< p≤ 1/0 و 10p > ) میلیمتر برای هر روز در دوره ارزیابی با استفاده از بافتنگار حاصل از دوره آموزش و انحرافمعیار پیشبینی بارندگی مربوط به اعضای سامانه در همان روز واسنجی شده است. نتایج حاصل از سنجههای راستآزمایی متداول، نشان میدهد که واسنجی به روش بافت نگار رتبهای سبب بهبود پیشبینیهای احتمالی بارش روزانه (به ویژه در آستانه بارشهای سنگین) میشود.
روش ماسکینگامکونژ به طور گستردهای برای رونــدیابی سیل استفاده میشود. اصلاحات متفاوتی برای افزایش دقت این روش طی دهه گذشته پیشنهاد شده است. با این وجود مشکلاتی از قبیل انتخاب دبی مرجع مناسب برای محاسبه پارامترهای روندیابی و رخ دادن تلفات ناچیز حجم وجود دارد. در تحقیق حاضر به منظور مطالعه قابلیت کاربرد شماهای مختلف روش ماسکینگامکونژ در شرایط میدانی، تعدادی سیل مشاهداتی از رودخانه کارون به وسیله این شماها روندیابی گردیده و نتایج حاصل از آنها با مقادیر مشاهداتی پایین دست و همچنین نتایج حاصل از مدل موج دینامیکی مقایسه شدهاند. نتایج نشان میدهد که شماهای مورد مطالعه عموماً خروجی قابل قبولی در مقایسه با هیدروگراف مشاهداتی از خود نشان میدهند. همچنین اختلاف بین نتایج این شماها قابل ملاحظه نمیباشد. بعلاوه نتایج محاسبه شده توسط روشهای مورد مطالعه به طور قابل قبولی مشابه روش موج دینامیکی میباشد. در نهایت تحلیل حساسیت ابعاد شبکه محاسباتی انجام شده است. نتایج این بخش نشان میدهد که اثرات تغییر گام زمانی نسبت به تغییر گام مکانی روی نتایـج خروجی مدلها بیشتر میباشد.
در این مقاله یک مدل لاگرانژی مبتنی بر حرکت ذرات که براساس روش هیدرودینامیک ذرات هموارشده تراکم پذیر (SPH) تهیه شده است، ارایه میشود. این مدل قادر به شبیهسازی جریانهای سطح آزاد با تغییرات شدید در سطح آزاد است. شکست سد درون یک مخزن بسته به عنوان یکی از آزمونهای اصلی در صحت سنجی مدلهای عددی جریانهای با سطح آزاد در اینجا شبیهسازی میشود و نتایج آن با نتایج آزمایشگاهی، تحلیلی و عددی پیشین مقایسه میگردد. همچنین جریان بین دو صفحه موازی (Couette flow) و جریان گودال برشی به منظور بررسی تاثیر لزجت شبیه سازی و با نتایج عددی مقایسه میشوند. همه نتایج بیانگر عملکرد مناسب مدل تهیه شده میباشند.
در این مقاله با توجه به وضعیت بحرانی آب در شهر مقدس مشهد و همچنین سایر شهرها و استانهای کشور و با در نظر داشتن لزوم صرفهجویی در آب شرب که حجم بالایی از آن در ماههای گرم سال توسط کولرهای آبی مصرف شده یا بعضاً به هدر میرود؛ به بررسی میزان صرفه جویی حاصل از قراردادن سایهبان بر روی کولرهای آبی پرداخته شده است. در این تحقیق با در نظر گرفتن شرایط فیزیکی و محیطی، دو کولر کاملاً مشابه در شرایط محیطی یکسان و کنترل شده قرار گرفته و با قرار دادن یک سایهبان بر روی یکی از این دو کولر اقدام به اندازهگیری حجم آب مصرفی توسط آنها کرده و نهایتاً با در نظر گرفتن میزان رطوبتی که توسط هر یک تولید شده، همچنین تغییرات دما و حجم آب مصرف شده در زمانی یکسان، به مقایسه آنها پرداخته شده است. با مقایسه تغییرات دما قبل و بعد از کار کردن هر دو کولر مشاهده شد که تغییرات دمای اتاق و درصد رطوبت نسبی هوا برای هر دو کولر تقریباً یکسان بوده و یا در کولری که دارای سایهبان است اندکی بیشتر بوده است، در عین حال کولری که در زیر سایهبان قرار گرفته به ازای هر ساعت بیش از 10 درصد مصرف آب کمتری نسبت به کولر بدون سایهبان داشته است.
تعیین حریم حفاظتی برای چاههای شرب روش موثری جهت حفاظت و مدیریت منابع تامینکننده آب میباشد. این مطالعه با استفاده از دادههای 24 چاه شرب و انجام شبیهسازی ریاضی در منطقه یافت آباد تهران انجام شده است و بر اثرات ویژگیهای هیدرولیکی آبخوان بر شکل حریم حفاظتی و ناحیه تسخیر هر چاه تمرکز داشته است. بر اساس نتایج حاصل از شبیهسازی و از میان کلیه پارامترها، مقدار گرادیان هیدرولیکی و همچنین هدایت هیدرولیکی آبخوان در اطراف هر چاه دارای همبستگی مستقیم با طول بالادست حریم حفاظتی آن چاه میباشند. همچنین تخلخل موثر و ضخامت آبخوان دارای همبستگی معکوس با اندازه حریم حفاظتی چاه میباشند. این مطالعه نشان داد که همگرایی خطوط جریان آب زیرزمینی در اطراف هر چاه باعث میشود که چاه مقادیر آب یکسانی از اطراف دریافت نموده و حریم حفاظتی چاه شکل متقارنی داشته باشد.