انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
مقایسه سازماندار روشهای زمین آماری برای بر آورد شوری آب زیرزمینی در مناطق کویری مطالعه موردی: دشت فیض آباد- مه ولات
1
15
FA
احسان
بهرامی جوین
دانشجوی دکترای گروه مهندسی عمران/ دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
سید محمود
حسینی
0000-0003-3761-6354
استاد / گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
shossein@um.ac.ir
بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی بدون در نظر گرفتن ارتباط مکانی و موقعیت فضایی آنها امکانپذیر نبوده و در نتیجه استفاده از روشهای زمین آمار جهت بررسی این تغییرات ضروری میباشد. در پژوهش حاضر با توجه به تغییرات مکانی و زمانی قابل توجه شوری در دشت فیضآباد- مهولات، اطلاعات شوری (EC) چاههای بهرهبرداری منطقه بین سالهای آبی 1386 الی 1391 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند تا روش مناسب زمین آمار برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در منطقه مشخص شود. گرچه مقادیرEC در زمان و مکان تغییر میکنند، اطلاعات متوسط سالانه برای تجزیه و تحلیل مکانی اطلاعات انتخاب شدند. پس از پردازش اولیه اطلاعات و با توجه به ویژگیهای روشهای مختلف زمین آمار و با تکیه بر نتایج تحقیقات گذشته، شش روش زمین آمار شامل انواع کریجینگ معمولی و عمومی مناسب شرایط (کریجینگ معمولی بدون حذف روند، کریجینگ معمولی و عمومی با حذف روند توسط تابع خطی و تابع درجه دو ) و روش کریجینگ بیزی تجربی موسوم به روش EBK مورد مقایسه قرار گرفتند. با توجه به پارامترهای متعدد روشهای مختلف کریجینگ، یک فرآیند منظم چند مرحلهای جهت بهینه سازی پارامترها و انتخاب مدل برتر، با ترکیب روشها و پارامترهای مختلف (390 ترکیب) معرفی و به کار گرفته شد. با استفاده از اعتبارسنجی متقابل و با توجه به یک معیار آماری تعریف شده که دو معیار متداول خطا را ترکیب میکند، مدلهای برتر انتخاب و به منظور آنالیز حساسیت و تطابق با واقعیتهای میدانی منطقه بررسی بیشتر شدند. جهت اطمینان از انتخاب روش برتر، مراحل یاد شده هم برای سال اول و هم برای سال آخر دارای اطلاعات (سالهای آبی 1386 و 1391) استفاده شدند. نتایج، نشاندهنده کارایی و دقت بالاتر روش EBK نسبت به سایر روشها بود. علاوه بر این نقشههای تولید شده، بر بالا بودن میزان شوری در مرزهای شمالی، جنوبی و غربی دلالت کرده و پیشروی محسوس شوری از مرزهای غربی را با گذشت زمان نشان میدهند.
شوری,زمین آمار,کریجینگ بیزی تجربی,اعتبار سنجی متقابل
https://www.iwrr.ir/article_13772.html
https://www.iwrr.ir/article_13772_3b2ed02b843b49da3a9a68e60eb407f1.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
ارزیابی ذی مدخلان در بخش آب (مطالعه ی موردی: محدوده ی مطالعاتی رفسنجان)
16
28
FA
سمیرا
غفوری فرد
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب/ دانشگاه تربیت مدرس، تهران
علی
باقری
0000-0003-4518-6884
استادیار / گروه مهندسی منابع آب، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
a.baghery@gmail.com
شاهرخ
شجری
استادیار / بخش تحقیقات اقتصادی اجتماعی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
در چند دهه اخیر به طور فزایندهای مشارکت فعال مدنی پایدار به رسمیت شناخته شده است. مشارکت عمومی ذیمدخلان مختلف در فرایند تصمیمگیری به معرفی بازه وسیعی از ایده ها، تجارب و تخصص ها میپردازد که سبب توسعه راه حل های جایگزین میشود. تحلیل ذیمدخلان به تشخیص تمام قدرت و منافع ذی مدخلان در یک فرآیند یا سیاست میپردازد. در بحران های آبی شکل گرفته، وضعیت سیستمهای آبی از ابعاد مختلف و به صورت سیستمیک باید مورد ارزیابی قرار گیرد. تحقیق حاضر با تکیه بر حکمرانی محلی آب به بررسی ساختار اجتماعی به منظور بهبود مدیریت یکپارچه ی منابع آب در محدوده ی مطالعاتی رفسنجان می پردازد. در این راستا، تحلیل ذی مدخلان به عنوان نقطه ی ورودی در دستیابی به مشارکت جمعی در سه گام انجام میشود. این تحلیل براساس روش پیشنهادی دفتر عمران سازمان ملل (UNDP)<sup>1</sup> با استفاده از داده های پرسشنامه ای و مصاحبه با ذیمدخلان انجام گردید. همچنین برای تحلیل آماری دادههای خام از روش تحلیل عاملی اکتشافی در نرمافزار SPSS استفاده شد و درجهی قدرت و منافع ذی مدخلان به ترتیب اهمیت و تأثیرگذاری آنها اولویت بندی شد و پرقدرتترین و پرمنافع ترین گروهها مشخص گردیدند. در نهایت ذی مدخلان کلیدی و چهار سطح تعامل برای کلیه گروهها معرفی شد. تعامل نزدیک و تصمیم گیری در سطح اول تعاملات به عنوان سناریوی ایده آل مشخص گردید تا تصمیمات، مبتنی بر مشارکت کلیهی ذی مدخلان باشد و منجر به اجماع نظرهای معقول در تدوین یک نقشه ی راه برای رفع مشکلات شود.
تحلیل ذی مدخلان,حکمرانی محلی آب,مشارکت عمومی,بحران آب,رفسنجان
https://www.iwrr.ir/article_13773.html
https://www.iwrr.ir/article_13773_1747b90b1ba0abb43764a1d4049568b9.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
ارزیابی عملکرد الگوریتم بهینهسازی جامعه مورچگان در حل مسأله بهره برداری بهینه از سیستم چند مخزنه: مقایسه چهار الگوریتم
29
46
FA
معینی
رامتین
استادیار/ گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه اصفهان، خیابان هزارجریب، اصفهان، ایران
r.moeini@eng.ui.ac.ir
بهرهبرداری بهینه از سیستم چند مخزنه از جمله مسایل مهم در علوم مهندسی آب است که حل آن به سادگی امکان پذیر نمیباشد. لذا، با توجه به قابلیتهای الگوریتمهای فراکاوشی، امروزه استفاده از این الگوریتمها به منظور حل مسأله مذکور مورد توجه کارشناسان مهندسی آب قرار گرفته است. یکی از انواع الگوریتمهای فراکاوشی، الگوریتم بهینهسازی جامعه مورچگان است که بر مبنای شبیهسازی رفتار جستجوی غذا در جامعه مورچگان ارائه شده است. در این تحقیق قابلیت های چهار الگوریتم مختلف بهینهسازی جامعه مورچگان به نامهای الگوریتم سیستم مورچه، الگوریتم سیستم مورچه برتر، الگوریتم سیستم مورچه ترتیبی و الگوریتم سیستم مورچه بیشینه-کمینه در حل مسائل مرجع چهار و ده مخزنه مورد بررسی قرار گرفته است. برای هر یک از الگوریتمها دو فرمولبندی ارائه شده که در فرمولبندی اول مقدار آب رهاسازی شده از مخزن و در فرمولبندی دوم ذخیره مخزن به عنوان متغیر تصمیم مسأله منظور شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که الگوریتم بهینهسازی جامعه مورچگان، الگوریتمی مناسب در حل مسأله بهرهبرداری بهینه از سیستم چند مخرنه است. همچنین، نسبت به سایر الگوریتمهای مورد مطالعه، نتایج بدست آمده از الگوریتم سیستم مورچه بیشینه - کمینه مطلوبتر است
سیستم سد چند مخزنه,بهره برداری بهینه,الگوریتم بهینه سازی جامعه مورچگان
https://www.iwrr.ir/article_13778.html
https://www.iwrr.ir/article_13778_ab92d5e9d6c06f2b71e4520b76381f68.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
تغییرات پله ای غیرنظام مند در پارامترهای مربوط به شبیه سازی استوکاستیکی بارش روزانه چندایستگاهی
47
56
FA
بیژن
قهرمان
استاد / گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
bijangh@um.ac.ir
احسان
امینی
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی/ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
شبیه سازی استوکاستیکی باران روزانه در بسیاری از مدلها (برای مثال هیدرولوژی، هواشناسی، تولید محصول) کاربرد دارد. بیشتر مدل های شبیهسازی استوکاستیکی تک-ایستگاهی بوده و مدل های اندکی ساختار همبستگی بارندگی (وقوع و مقدار) را به صورت چند-ایستگاهی درنظر میگیرند. با اینحال در مدلهای موجود توجهی به احتمال ناایستایی پارامترهای دخیل نمیشود. تعداد 36 ایستگاه بارانسنجی در گسترهی سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی با طول دورهی آماری 30 سال درنظر گرفته شد. پارامترهای مدل شبیه سازی استوکاستیکی باران روزانه که در آن وقوع بارندگی از فرآیند مارکوف مرتبه ی اول و وقوع مقدار بارندگی از تابع چگالی گامای دومتغیره پیروی میکرد برای 6 ماه بارانی سال (آبان تا اردیبهشت) به دست آمد. نشان داده شد که پارامترهای این مدل (2 پارامتر احتمال بـارانی بودن مشروط بـر بـارانی بودن یـا نبودن روز پیش برای وقوع بارندگی و دو پارامتر شکل و مقیاس تابع چگالی گاما) به طور معنیداری به ماه سال و محل ایستگاه بستگی دارد ولـی هیچ رابطه ی معنی داری برای برآورد آنها به دست نیامد. نشان داده شد که هر 4 پارامتر مدل شبیه سازی در زمان ناایستا می باشد. ناایستایی توسط تغییرات پله ای غیرنظاممند مدل شد. نتایج نشان داد که پارامترهای تابع چگالی مقدار بارندگی تقریبا بدون پله بودند که ممکن است منجر به استخراج تابع چگالی ناحیه ای شود. با اینحال همسو نبودن محل پله ها و تعداد آنها برای پارامترهای مدل استوکاستیکی شبیه سازی بارندگی، موجب دشواری در تاثیر ناایستایی در شبیه سازی میشود
تابع چگالی گاما,ماتریس احتمال انتقال بارندگی,اقلیم خشک و نیمه خشک
https://www.iwrr.ir/article_13780.html
https://www.iwrr.ir/article_13780_4cec1c4d504f8000ce181c7b5124bfa8.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
انتخاب نوع لوله مناسب در ساخت شبکههای آبرسانی به مناطق کم جمعیت با روش OWA-TOPSIS و لحاظ اجماع گروهی
57
69
FA
انتخاب نوع لوله مناسب برای شبکه انتقال و توزیع آب باعث صرفهجویی در هزینه وکاهش هدر رفت آب میشود. لذا هدف این مقاله تعیین نوع لوله مناسب برای شبکه انتقال و توزیع آب در مناطق کم جمعیت، از جمله روستایی استان آذربایجان شرقی می باشد. ابتدا 22 معیار اولیه ارزیابی لولهها بر اساس تجربیات بینالمللی و ملی تعیین شده و وزن نسبی آنها از 19 نفر خبره سوال شده است. سپس درجه اجماع تصمیمگیران روی وزن معیارها به کمک روشهای اجماع سخت، روش انحراف معیار، محاسبه شده و با کمک یک شاخص تلفیقی جدید 8 معیار مهم انتخاب گردیدهاست. سپس با استفاده از روش TOPSISگزینه نهایی از میان چهار نوع لوله پلیاتیلن، فولای، داکتیل چدنی و پی وی سی، براساس اجماع سخت انتخاب شده است. بار دیگر برای بررسی اجماع نرم بر روی 8 معیار مرحله قبل پرسشنامهای طراحی و 7 نفر از افراد خبره که در مرحله ی قبل همکاری داشتند به امتیازدهی معیارها پرداخته اند. برای تجمیع نظرات تصمیمگیران روی این 8 معیار از روش میانگین وزنی مرتب (OWA) استفاده شده و در نهایت اولویت بندی گزینه ها با روش TOPSIS انجام شده است. همچنین حساسیت امتیاز گزینهها با استفاده از نرم افزار GFDM روی تغییرات بعضی پارامترها بررسی شده است. در نهایت لوله نوع پلیاتیلن به عنوان گزینه نهایی توصیه شده است.
تصمیم گیری گروهی فازی,تحلیل حساسیت,نوع لوله آبرسانی,اجماع نرم و سخت,TOPSIS,OWA
https://www.iwrr.ir/article_13781.html
https://www.iwrr.ir/article_13781_a122015ab86fa9a5debb44a74d22631e.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
بررسی اثرات تغییر اقلیم بر فرآیند تبدیل برف به رواناب، مطالعه موردی: حوضه آبریز زایندهرود
70
82
FA
آزاده
احمدی
استادیار/ دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان.
aahmadi@cc.iut.ac.ir
امین
خرمیان
کارشناس ارشد/ دانشآموخته دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان
صفوی
حمیدرضا
دانشیار/ دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان
<span style="font-family: 'B Mitra';"> </span>در این مقاله اثر تغییر اقلیم بر رواناب ناشی از ذوب برف در بالادست حوضه آبریز زاینده رود در زیرحوضه بالادست ایستگاه هیدرومتری قلعه شاهرخ مورد مطالعه قرار گرفته است. برای نیل به این هدف از محصولات روزانه و هشت روزه پوشش برف سنجنده مودیس برای پایش پوشش برف در بالادست حوضه آبریز زاینده رود به عنوان یکی از متغیرهای مهم در مدل شبیه سازی برف-رواناب SRM استفاده شده است. به عنوان پیشنیازی بر استفاده از این محصولات، دقت آنها در تشخیص پوشش برف بوسیله مقایسه با برداشتهای انجام شده در ایستگاه های زمینی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقایسه مشخص گردید، محصول روزانه پوشش برف، دارای دقت کلی 4/73% و در شرایط هـــوای صاف دارای دقت 1/92% میباشد. دقت محصول هشت روزه پوشش برف در منطقه مورد مطالعه نیز 2/84% برآورد گردید. با استفاده از پوشش برف استخراج شده و متغیرهای دیگر مدل و همچنین تعیین مشخصههای مدل، شبیه سازی ذوب برف در زیرحوضه مورد مطالعه انجام گرفت که نتایج در مراحل کالیبراسیون و صحت سنجی نشان دهنده دقت قابل قبول این مدل در شبیهسازی رواناب در منطقه مورد مطالعه میباشد. در این بررسی از مدل گردش عمومی HadCM3 تحت دو سناریوی انتشار A2 و B2 استفاده گردید. برای ریزمقیاس سازی داده های خروجی مدل گردش عمومی نیز از مدل آماری SDSM استفاده شد. نتایج نشان میدهد بارش در دهه های آینده روندی کاهشی خواهد داشت. نهایتاً با استفاده از خروجی های ریزمقیاس شده مدل گردش عمومی شبیه سازی برف-رواناب برای دو بازه 2011 تا 2040 به عنوان آینده نزدیک، و 2071 تا 2099 به عنوان آینده دور انجام گرفت، که نتایج نشان دهنده کاهش حجم رواناب سالانه در زیرحوضه، کاهش شدید رواناب تولید شده در فصول بهار و تابستان و افزایش رواناب در فصول زمستان و پاییز میباشد.
ذوب برف,تغییر اقلیم,دادههای مودیس,SRM,مدل برف- رواناب
https://www.iwrr.ir/article_13782.html
https://www.iwrr.ir/article_13782_f5f83240b875527e28fae1e620bbcc13.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
تخصیص بهینه آب در شبکه های آبیاری در شرایط لحاظ تغییرات شوری، مطالعه موردی: شبکه های آبیاری زاینده رود
83
96
FA
مجید
دلاور
استادیار /گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
m_delavar@modares.ac.ir
سعید
مرید
0000-0002-7024-1657
استاد / گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
morid_sa@modares.ac.ir
مهنوش
مقدسی
استادیار/ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه اراک، اراک ، ایران
m-moghaddasi@araku.ac.ir
شوری و کمبود آب از محدودیتهای عمده تولید محصولات زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک هستند. در این مناطق گیاهان بر حسب کمیت و کیفیت آب، ممکن است تحت تأثیر همزمان تنشهای شوری و خشکی قرار گیرند. لذا با توجه به محدودیتهای منابع آب در این مناطق، بهینهسازی عمق آبیاری محصولات حائز اهمیت زیادی میباشد. هدف اصلی تحقیق حاضر ارائه روش بهینهسازی تخصیص منابع آب با توجه به محدودیتهای کمی و کیفی آب به منظور مدیریت خشکسالی میباشد. همچنین به منظور ارتقاء کارامدی مدلسازی، در روششناسی مد نظر در بهینه سازی تخصیص آب، شبکه ها محصولات و مراحل رشد آنها و همچنین دور آبیاری در محاسبات لحاظ میگردد. بدین منظور از یک مدل بهینهسازی سه لایه به منظور بهینهسازی از سطح گیاه تا شبکه های آبیاری استفاده میگردد. در این رویکرد با لحاظ شبیه سازی عملکرد محصولات با استفاده از روش جدید فائو موسوم به FAO-2009 ، میزان تخصیص آب در سطوح مختلف تقاضا به گونه ای تعیین میگردد که درآمد خالص حاصل از سیستم حداکٍثر گردد. بدین ترتیب مدل توسعه یافته قادر است در شرایط مختلف شوری و کمبود آب میزان عملکرد محصولات زراعی وهمچنین مقادیر بهینه تخصیص آب از سطح مخزن تا دوره رشد گیاه را برآورد کند. بررسی نتایج مدل در شبکههای آبیاری حوضه آبریز زاینده رود حاکی از آن است که سیستم مدلسازی سه لایه مورد استفاده در این تحقیق، به بخوبی توانست محاسبات لازم را برای تخصیص و توزیع آب بین شبکهها، محصولات کشاورزی و برنامهریزی آبیاری با توجه به محدودیتهای کمیو کیفی منابع آب پوشش دهد. در این شرایط با افزایش مقدار شوری نرخ تغییرات درآمد بیشتر شده به گونه ای که با افزایش شوری در بازه 7-10ds/m کاهش درآمد کل سیستم نسبت به حـالت پایه ( بدون لحاظ اثرات شوری) از 43 میلیارد ریال تا 103 میلیارد ریال میباشد
بهینهسازی,کیفیت آب,عملکرد,شبکه آبیاری,زاینده رود
https://www.iwrr.ir/article_13783.html
https://www.iwrr.ir/article_13783_96f8043bcb3defb4a29d9429b530c565.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
ارزیابی روشهای ماشین بردار پشتیبان، تحلیل تفکیک خطی و درجه دوم در شبیهسازی نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت شهرکرد
97
105
FA
عبداله
رمضانی چرمهینه
دانشآموخته کارشناسی ارشد/ بخش مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
ramezaniwater@yahoo.com
محمد
ذونعمت کرمانی
استادیار/ بخش مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
zounemat@uk.ac.ir
با توجه به افزایش تقاضای آب و خشکسالیهای شدید در سالهای اخیر، منابع آب زیرزمینی به عنوان مهمترین منبع تأمین آب شیرین دارای اهمیت زیادی هستند. لزوم توجه به این منابع و جلوگیری از تخریب آنها نیازمند به رویکرد جامع و برنامهریزی بلند مدت دارد. تغییرات آبخوان عامل مهمی است که امکان قضاوت صحیح در مورد روند تراز سطح آب زیرزمینی و مدیریت لازم در حوزه آبخیز را ایجاد میکند. در این تحقیق از اطلاعات ماهانه مربوط به 33 چاه مشاهدهای در دشت شهرکرد طی سالهای 1378 تا 1388 به منظور شبیهسازی سطح آب زیرزمینی استفاده شده است. ارتباط مختصات دشت شهرکرد و تغییرات سطح آب زیرزمینی با روشهای تحلیل تفکیک خطی (LDA)، تحلیل تفکیک درجه دوم (QDA) و ماشین بردار پشتیبان (SVM) در دورههای زمانی 1، 3، 5 و 10 ساله مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان از این دارد که ماشین بردار پشتیبان با داشتن کمترین میانگین خطای نسبی در دورههای 1 و 3 ساله و دقت قابل قبول در دورههای 5 و 10 ساله دارای برتری بر سایر روشها بوده است.
تراز آب زیرزمینی,تحلیل تفکیک خطی,دشت شهرکرد,ماشین بردار پشتیبان
https://www.iwrr.ir/article_13785.html
https://www.iwrr.ir/article_13785_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر تراز آب زیرزمینی حوضه آبریز تسوج به روش ریز مقیاس نمایی آماری
97
105
FA
مجید
رضایی بنفشه
5859831012730890
دانشیار /گروه جغرافیایی طبیعی، گرایش اقلیم شناسی دانشگاه تبریز.
mrbanafsheh@yahoo.com
طاهره
جلالی عنصرودی
دانشجوی دکتری اقلیم شناسی/ دانشگاه تبریز.
مهدی
ضرغامی
0000-0001-9179-1431
دانشیار /دانشکده مهندسی عمران، گرایش آب دانشگاه تبریز
zarghaami@gmail.com
اصغر
اصغری مقدم
استاد/دانشکده زمین شناسی، گرایش هیدروژئولوژی دانشگاه تبریز
moghaddam@tabrizu.ac.ir
تغییر اقلیم باعث تغییر دما، میزان تبخیر و تعرق، رطوبت خاک، سرعت باد و نیز تغییرات زمانی و مکانی بارش میگردد. خود این عوامل منجر به تغییر سایر پارامترهای هیدرولوژیکی از جمله تراز آب زیرزمینی خواهند شد. در این مطالعه با توجه به نقش مهم پارامترهای اقلیمی در مدیریت منابع آب، به منظور پیشبینی پارامترهای اقلیمی از مدل HADCM3 و سناریوهایA1B B1،A2 استفاده شد. جهت ریز مقیاس نمایی آماری دادههای مدل گردش عمومی جو، از مدل LARS-WG که یکی از مشهورترین مدلهای مولد دادههای تصادفی وضع هوا میباشد استفاده شد. همچنین پیشبینی تغییرات سطح آب زیرزمینی حوضه آبریز تسوج برای دهه 2022-2013 با الگوی سریهای زمانی در نرم افزار R انجام شد. نتایج نشاندهنده کاهش بارش و افزایش دمای بالاتر در سناریوی A2 نسبت به دو سناریوی دیگر میباشد. تغییرات دمایی و بارشی در سناریوهای A1B و B1 مشابه هم میباشند. در هر سه سناریو بیشترین افزایش دما و بالاترین درصد کاهش بارش در ماههای ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر اتفاق خواهد افتاد که همزمان با اوج مصرف آبهای زیرزمینی به منظور شرب، کشاورزی و نیازهای زیست محیطی میباشد. همچنین بررسی همبستگی متقاطع نشان دهنده تاثیر بارش بر تراز آب زیرزمینی با تاخیر زمانی 2 ماهه میباشد. با توجه به تغییر اقلیم و با فرض ادامه یافتن شرایط موجود بهرهبرداری از آب زیرزمینی در حوضه آبریز تسوج، میانگین افت تجمعی سطح آب زیرزمینی در سال دهم پیشبینی (1401) نسبت به سال پایه (1381) 85/7 متر خواهد بود. این پیش بینی هشداری جدی برای مدیریت آب در این منطقه بوده تا از بروز فاجعه انسانی و زیست محیطی جلوگیری شود.
تغییر اقلیم,ریزمقیاسنمایی,پیشبینی,همبستگی متقاطع,حوضه آبریز تسوج
https://www.iwrr.ir/article_13792.html
https://www.iwrr.ir/article_13792_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
تخصیص بار آلودگی در رودخانهها: مرور پیشینه مطالعات و چشمانداز مطالعات آتی
117
134
FA
نجمه
مهجوری مجد
استادیار /دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
test@test.ac.ir
تخصیص بار آلودگی به منظور تعیین سطح بهینه تصفیه یا نحوه مدیریت هر یک از منابع آلودگی رودخانه، به عنوان یک روش رایج در مدیریت کیفیت آب رودخانهها، همواره مورد توجه پژوهشگران و مدیران قرار داشته است. در مدلهای پیشنهاد شده برای تخصیص بار آلودگی معمولاً اهداف و محدودیتهای مختلفی مانند حداقلسازی هزینههای تصفیه، رعایت عدالت در توزیع هزینهها، کاهش شدت تخطی کیفیت آب از استانداردها و کاهش طول دورههای تخطی مورد توجه قرار میگیرند. بررسی پیشینه مطالعات نشان میدهد، علیرغم اهمیت و گستردگی مطالعات انجام شده، تاکنون یک مقاله مروری جامع در این زمینه منتشر نشده است. تنها مورد مرتبط، مقالهای است که توسط de Melo and Câmara (1994) در زمینه بهینهسازی منطقهای سیستمهای تصفیه فاضلاب نوشته شده است و در آن اهداف و محدودیتهای مدلهای مدیریت کیفیت آب رودخانه بررسی شدهاند. در سالهای اخیر، لحاظ کردن عدمقطعیتهای مهم و مدلسازی مطلوبیتها و روابط بین تخلیهکنندگان به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، بیش از 60 مقاله از مهمترین مقالات چاپ شده در زمینه تخصیص بار آلودگی در رودخانهها مورد بررسی قرار میگیرد و در مورد دلایل استفاده، مزایا و محدودیتهای روشهای گوناگون تخصیص بار آلودگی به کار رفته در این مقالات بحث میشود. با توجه به محدودیت حجم مقاله و ماهیت مروری آن، فرمولاسیون و روابط توسعه داده شده در زمینه تخصیص بار آلودگی بررسی نشدهاند. همچنین، چشماندازهای موجود برای بهبود رویکردهای فعلی در مطالعات آتی میشوند.
تخصیص بار آلودگی,رودخانه,کیفیت آب,بهینهسازی,شبیهسازی,عدم قطعیتها
https://www.iwrr.ir/article_13796.html
https://www.iwrr.ir/article_13796_635197cfab3b68c6f69ba5fe4b76b96e.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
تحلیل عدم قطعیت تاثیر سیستمهای آبیاری تحت فشار بر جریان خروجی از حوضه دریاچه ارومیه، مطالعه موردی: حوضه زرینه رود
135
145
FA
ظاهر
طلوعی
دانش آموخته کارشناسی ارشد/ گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
مجید
دلاور
استادیار/ گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
m_delavar@modares.ac.ir
سعید
مرید
0000-0002-7024-1657
استاد/ گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
morid_sa@modares.ac.ir
حجت
احمدزاده
گروه مهندسی منابع آب/ دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
یکی از راهکارهای مطرح برای حل بحران دریاچه ارومیه اعمال سیستمهای آبیاری تحت فشار در حوضه میباشد که به منظور بررسی تاثیرات آن، میتوان از شبیه سازیهای هیدرولوژیکی استفاده کرد. اما وجود مدیریت های مختلف کشاورزی، پارامترهای متنوع هیدرولوژیکی و عدمقطعیت موجود در آنها باعث وجود شرایطی پیچیده در شبیه سازی شده که این امر عدم قطعیت خروجیهای مدل را افزایش میدهد. هدف این تحقیق تعیین سناریوهای محتمل نیاز ناخالص آبیاری در منطقه، اعمال آنها در مدلSWAT و تخمین بازه تغییرات مؤلفه های هیدرولوژیکی تاثیرپذیر از آبیاری با استفاده از روش BMA میباشد. نتایج این تحقیق نشان داد، با ثابت ماندن روش های آبیاری موجود در حوضه میانگین حد بالائی و پایینی باند عدم قطعیت جریان خروجی از حوضه برابر با 1316 و 1391 میلیونمترمکعب خواهد بود. همچنین مقدار راندمان در مقیاس مزرعهای دارای بازه تغییرات 40-47 و راندمان در مقیاس حوضهای دارای بازه تغییرات 78-81 میباشد. در صورت اعمال سیستمهای آبیاری تحت فشار مقدار حجم خروجی از حوضه از 1322 تا 1364 میلیون متر مکعب متغیر خواهد بود.
تحلیل عدم قطعیت,راندمان آبیاری,میانگین گیری بیزی,حوضه زرینه رود,مدل SWAT
https://www.iwrr.ir/article_13797.html
https://www.iwrr.ir/article_13797_f2b4d1a7021fbff311884944a1c07d80.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
مدل سازی بارش رواناب با استفاده از مدل های هوشمند هیبریدی
146
150
FA
محمدعلی
قربانی
دکتری منابع آب/ دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
ghorbani@tabrizu.ac.ir
عاطفه
ازانی
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد/ گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
سمیه
محمودی وانعلیا
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد/ گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
بارش-رواناب یکی از فرایندهای مهم در مطالعات منابع آب بشمار میرود. در این تحقیق فرآیند بارش-رواناب روزانه در حوضه آبریز بالیخلوچای با استفاده از ماشین بردار پشتیبان، شبکه های عصبی مصنوعی، هیبرید موجک-ماشین بردار پشتیبان و هیبرید موجک-شبکه عصبی مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته است. داده های بارش-رواناب روزانه در طول دوره آماری (1379-1387) برای آموزش و صحتسنجی مدل ها مورد استفاده قرار گرفت. در حالت کلی نتایج حاکی از دقت قابل قبول هر چهار روش میباشد. از لحاظ اولویت نیز مدل هیبرید موجک-شبکه عصبی با بیشترین دقت و کمترین خطا در اولویت اول و مدلهای هیبرید موجک-ماشین بردار پشتیبان، شبکه عصبی مصنوعی و ماشین بردار پشتیبان بترتیب در اولویتهای بعدی قرار گرفتند.
بارش-رواناب,تبدیل موجک,شبکه عصبی مصنوعی,ماشین بردار پشتیبان,هیبرید
https://www.iwrr.ir/article_13798.html
https://www.iwrr.ir/article_13798_41ecd4298830b2c45723317debad5cb7.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
11
2
2015
09
23
بررسی روند بارش در 32 ایستگاه سینوپتیک ایران با روش ناپارامتری و جمع متحرک داده با مرتبه 1 تا 48 ماهه طی سالهای 1970 تا 2005
151
156
FA
محمدرضا
اختصاصی
استاد / دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، ایران
mr_ekhtesasi@yazd.ac.ir
فرشید
جهانبخشی
دانشجوی دکترای آبخیزداری/ دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، ایران
محمدرضا
کوثری
دانشجوی دکترای آبخیزداری/ دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، ایران
هر گونه تغییر در الگوی بارش میتواند تاثیر قابل توجهی در دسترسی به منابع آب، کشاورزی و اکوسیستم داشته باشد. بنابراین، آگاهی از روند بارش از جنبههای مهم مدیریت منابع آب است. در این تحقیق سریهای زمانی جمع متحرک بارش با مرتبه 1 تا 48 ماهه با استفاده از روشهای ناپارامتری من-کندال (بعد از حذف اولین مقدار همبستگی از سریها) و تخمینگر شیب سن در 32 ایستگاه سینوپتیک کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده فراوانی وجود روند (در کل 60 درصد از روندهای بدست آمده به صورت نزولی معنادار، 32 درصد به شکل صعودی معنادار و 8 درصد نشان دهنده عدم روند معنادار) در سریهای زمانی طولانی مدت نسبت به سریهای کوتاه مدت (1 تا 6 ماهه) است. بررسی مکانی توزیع روندها نشان داد که اغلب مناطق کشور دارای روندهای نزولی بارش قابل توجهی بودهاند. از آنجا که بخش مهمی از منابع آب در ایران مربوط به منابع آب زیرزمینی میشود و معمولا منابع آب زیرزمینی در ارتباط مستقیم با سریهای طولانی مدت بارندگی هستند، لذا شرایط حاضر میتواند تهدیدی جدی برای منابع آب زیرزمینی در اکثر مناطق کشور باشد.
مجموع متحرک,بارش,روند,آزمون ناپارامتری,من-کندال
https://www.iwrr.ir/article_13799.html
https://www.iwrr.ir/article_13799_48f00303d7949cd880c27eecadf5d2fe.pdf