انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
پیشگفتار
0
1
FA
محمد
کارآموز
karamouz@ ut.ac.ir
https://www.iwrr.ir/article_16033.html
https://www.iwrr.ir/article_16033_36010052d0c24ae57eaab1f92909809f.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
تخصیص بهینه بار آلودگی چند هدفه با استفاده از الگوریتم چند جامعهای مورچهها
1
13
FA
حجت
حسینزاده
دانشجوی دکتری/ عمران آب، دانشگاه علم و صنعت ایران
hosseinzadeh@iust.ac.ir
عباس
افشار
استاد /دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
a_afshar@iust.ac.ir
فرید
شریفی
دانشجوی دکتری /عمران آب، دانشگاه علم و صنعت ایران
این مقاله قابلیت الگوریتم چند جامعهای مورچهها را در حل مسائل بهینهسازی چند هدفه تخصیص بار آلودگی مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق از سه مدل مختلف برای به دست آوردن جوابهای غالب<sup>1</sup> استفاده شده است. دو مدل به صورت دو هدفه بوده و مدل سوم بصورت سه هدفه تعریف شده است. در مدل اول حداقلسازی هزینه و مقدار تخطی از میزان اکسیژن محلول مجاز در طول مسیر رودخانه و در مدل دوم حداقلسازی هزینه و مقدار شاخص بیعدالتی<sup>2</sup> به عنوان اهداف طرح تعریف شدهاند. در مدل سوم در قالب حداقلسازی هزینه، شاخص بیعدالتی و تخطی از میزان اکسیژن محلول مجاز به عنوان اهداف مربوطه بررسی شدهاست. خروجی تمامی مدلها منجر به ایجاد منحنی مصالحه شده است، که بر اساس آنها تصمیمگیرنده قابلیت انتخاب جوابهای بهینه مختلف را خواهد داشت. مدلهای تعریف شده بر روی رودخانه ویلمیت<sup>3</sup> در ایالات متحده پیاده شدهاند. نتایج بدست آمده در قالب منحنیهای مصالحه مورد بحث قرار گرفته است. تحقیق حاضر توانایی الگوریتم چند جامعهای مورچهها را در مسائل تخصیص بار آلودگی نشان میدهد. با توجه به دلخواه بودن مقادیر گسستهسازی<sup>4</sup> در ابتدای طرح، میتوان مقادیری از تصفیه را که عملی بوده و قابلیت اجرایی دارند، در نظر گرفت. این خاصیت الگوریتم کلونی مورچهها باعث شده است که خروجی مدلها در راستای فضای اجرایی تحت کنترل باشد.
کلونی چند جامعهای مورچهها,منحنی مصالحه,بهینهسازی چند هدفه,تخصیص بار آلودگی
https://www.iwrr.ir/article_15794.html
https://www.iwrr.ir/article_15794_fd1f3d456590bd1478e83bfc3b29d4d8.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
مدل مدیریت مخازن آبی با استفاده از تئوری بازی
14
26
FA
مهران
همایونفر
دانشجوی کارشناسی ارشد/ بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران
آرمان
گنجی
استادیار/ بخش مناطق بیابانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران
gaji@shirazu.ac.ir
داور
خلیلی
دانشیار/ بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران
dkhalili@shirazu.ac.ir
علی اکبر
موسوی
دانشیار/ بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران
افزایش تقاضای استفاده از آب باعث افزایش رقابت بر سر منابع محدود آب گردیده است. مدلهای بهینهسازی موجود نیز قادر به ارائه راه حلی برای این مسائل نیستند. در سالهای اخیر به منظور اعمال یک مدیریت کارآتر که رقابت در مصرف را در نظر بگیرد، تعداد محدودی مدلهای بازی پویای تصادفی گسسته ارائه گردیدهاند. این مدلها عمدتاً مدیریت توزیع آب منطقی و کارا را ارائه میدهند، اما عملیات محاسباتی پیچیده و حجیمی دارند. از جمله خصوصیاتی که باعث بروز چنین مشکلاتی شده است، ماهیت گسسته این مدلها میباشد. در این تحقیق، مسئله مدیریت و تقسیم آب در قالب یک مدل بازی پویای قطعی پیوسته برای مدیریت مصرف آب در شرایط وجود اختلاف ارائه میشود. توابع سود آنی، بلند مدت و همچنین معادله انتقال حالت در مدل پیشنهادی به صورت پیوسته و با استفاده از توابع ریاضی بیان میشود که این موارد باعث کاهش در حجم محاسبات میگردد. همچنین برای حل مدل بازی پویای پیوسته پیشنهادی، از معادلات ریکاتی استفاده میشود. مدل پیوسته مذکور، در حوزه پایین دست سد زایندهرود مورد استفاده قرار گرفته است که به نتایج مناسبی در مقایسه با نتایج مدل بهینهسازی پویا دست یافته است.
تئوری بازی,بهینهسازی,مخزن,مدلهای پویای پیوسته
https://www.iwrr.ir/article_15797.html
https://www.iwrr.ir/article_15797_af0788a01e9160ef713865db193878d3.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
استفاده از تبدیلات فوریه و موجک برای استخراج هیدروگراف واحد لحظهای
27
35
FA
علی
قیامی باجگیرانی
دانشجوی دکترای عمران/ آب و هیدرولیک، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
l_gh50@stu-mail.um.ac.ir.
محمدباقر
شریفی
استادیار/ گروه عمران دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
mbsharif@ferdowsi.um.ac.ir
محمود
فغفور مغربی
دانشیار /گروه عمران دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
علی اکبر
عارفی جمال
استادیار /گروه ریاضی، دانشگاه تربیت معلم سبزوار، سبزوار، ایران
در این مقاله از تبدیل موجک گسسته برای تجزیه هیدروگراف واحد لحظهای (IUH) به باندهای فرکانس بالا و پایین استفاده شده است. IUH از روش تبدیل فوریه سریع با استفاده از دادههای بارش ـ رواناب مشاهده شده استخراج میگردد. نوسانات موجود در IUH توسط ضرائب موجک تخمین زده شده و ضرایبی که نزدیک به صفر هستند، برابر صفر در نظر گرفته میشوند. نتیجه حاصل هیدروگرافی است که تقریبی از هیدروگراف واحد لحظهای واقعی و حاوی اطلاعات فرکانس پایین است. معیارهای واسنجی بین هیدروگرافهای مشاهده و محاسبه شده برای انتخاب بهترین طول فیلتر موجک به کار گرفته میشود. در این تحقیق نشان داده شده است که موجکهای ارائه شده توسط Daubechies (1992) با طول فیلتر 6 بهترین گزینه در شرایط مورد مطالعه است. نتایج نشان میدهند که روش ارائه شده در تشخیص ارتباط بارش – رواناب حوضههای آبریز کوچک قابل قبول است.
هیدروگراف واحد لحظهای,تبدیل فوریه سریع,موجک
https://www.iwrr.ir/article_15803.html
https://www.iwrr.ir/article_15803_74451083402ccf2c2935446ce11da620.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
بررسی میدانی تأثیر نصب تجهیزات و شیرآلات کم مصرف در کاهش مصرف آب خانگی
36
45
FA
احمد
ملکی نسب
کارشناس ارشد /مهندسی عمران- آب، شرکت مهندسین مشاور ریآب
maleki_nasab@yahoo.com
مسعود
تابش
0000-0002-8982-8941
دانشیار /و عضو قطب علمی مهندسی و مدیریت زیرساختها، دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران
mtabesh@ut.ac.ir
مهدی
قالیباف سرشوری
کارشناس ارشد /مهندسی عمران- محیط زیست، شرکت مهندسین مشاور ریآب
ghalibaf341@yahoo.com
منابع تأمین آب با فشار فزایندهای برای پاسخ به نیازهای رو به رشد شهرها مواجه هستند. رشد جمعیت و توسعه اقتصادی- اجتماعی موجب افزایش مصرف آب و تحمیل هزینههای هنگفت برای توسعه تأسیسات آب و فاضلاب شده است. در این شرایط، مدیریت منابع آب به شدت نیازمند نگاهی جامع میباشد که برنامههای مدیریت تأمین را در کنار مدیریت تقاضا راهبری نماید. مصرف آب خانگی بخش اصلی مصرف آب شهری را به خود اختصاص میدهد. از اقدامات معمول و مؤثر در کاهش مصرف آب خانگی، استفاده از شیرآلات و تجهیزاتی میباشد که بدین منظور طراحی شدهاند. در این مقاله، استفاده از شیرهای بهداشتی اهرمی و تجهیزات کاهنده مصرف شامل: درفشان و دوشهای کم مصرف در سطح شهر شاندیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور پس از تعیین حجم نمونه مناسب، 23 مشترک از میان مشترکین خانگی شهر شاندیز با استفاده از نمونهگیری دو مرحلهای انتخاب گردیدند. جهت اندازهگیری دقیق مصرف آب در قسمتهای مختلف، کنتورهای مجزا برای کلیه مصارف انتهایی مشترکین منتخب نصب گردید. مصرف آب مشترکین به تفکیک مصارف انتهایی، به صورت روزانه و در یک دوره زمانی 9 روزه اندازه گیری شد. سپس شیرها و تجهیزات کممصرف در منازل مشترکین نصب و مصارف انتهایی برای یک دوره زمانی 9 روزه دیگر اندازهگیری شدند. نتایج تحلیلها نشان میدهند که جایگزینی شیرآلات جدید موجب کاهش 27 تا 34 درصدی در مصارف انتهایی مربوطه و بهطور متوسط موجب کاهش کل مصرف آب خانگی به میزان 26 درصد در شهر شاندیز میشود. در این مقاله همچنین طرح نصب تجهیزات کم مصرف در منازل مشترکین خانگی شهر شاندیز مورد ارزیابی مالی- اقتصادی قرار گرفته است. بررسیها نشان میدهند که نسبت درآمد به هزینه اجرای این طرح در شهر شاندیز بیش از 2 برابر میباشد.
مدیریت تقاضا,تجهیزات کاهنده مصرف,شیرآلات کم مصرف,صرفه-جویی,مصرف آب خانگی
https://www.iwrr.ir/article_15804.html
https://www.iwrr.ir/article_15804_b5ce02e27411753568731d7920c8d926.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
کاربرد فرایند تحلیل شبکه ای ( ANP) در اولویت بندی ساختگاه های پرورش میگو
46
56
FA
جمال
محمد ولی سامانی
0000-0002-2547-0821
دانشیار / گروه سازههای آبی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
samani_j@modares.ac.ir
مجید
دلاور
کاندیدای دکتری / سازههای آبی دانشگاه تربیت مدرس، تهران
m.delavar@modares.ac.ir
مطالعه حاضر تلاشی در جهت بررسی شدت آسیبپذیری از سیل در ساختگاههای پیشنهادی برای احداث شبکههای پروش میگو در سواحل جنوبی کشور و اولویتبندی آنها از این حیث میباشد. در این راستا از روش فرایند تحلیل شبکهای (ANP) بهره جسته شد. ANP به منظور اصلاح روش AHP و بر اساس تکنیک سوپر ماتریسها ارایه گردیده است. این روش قادر است برای مسایل پیچیده با ساختار غیر ردهای به کار رود و از مزایای عمده آن امکان در نظر گرفتن ارتباط متقابل سطوح مختلف تصمیم نسبت به هم و همچنین ارتباط داخلی معیارهای تصمیم در یک سطح میباشد. بنابراین در این مطالعه علاوه بر بررسی تأثیرپذیری سایتها از عوامل دخیل در سیلگیری، تغییرات و اهمیت نسبی عوامل ذکر شده بر اساس سایتها نیز به طور جداگانه مد نظر قرار میگیرد. که عملاً در روشهای مرسوم تصمیمگیری، از جمله AHP نادیده گرفته میشود و بر این اساس اولویتبندی گزینهها صورت میگیرد.
فرایند تحلیل شبکهای (ANP),فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP),اولویت بندی,سیل گیری,سوپر ماتریس,مقایسات زوجی
https://www.iwrr.ir/article_15816.html
https://www.iwrr.ir/article_15816_dfbdabc8a188a8505487c7c6a8e6b800.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
رابطه فرکانس امواج عمود بر جریان در مجاری روباز با مشخصات جریان و موانع
57
65
FA
رضا
عزیزی
دانشجوی دکتری /سازههای آبی، دانشگاه شهید چمران اهواز
rezaazizi_utacir@yahoo.com
مهدی
قمیشی
استاد /گروه سازههای آبی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
m.ghomeshi@yahoo.com
بر اثر جریان سیالات پیرامون مجموعهای از موانع استوانهای که در مسیر جریان قرار گرفتهاند و در نتیجه هم پوشانی لایههای برشی و ورتکس ناشی از جدایی خطوط جریان، امواج عمود بر جریان تشکیل میشود. امواج عمود بر جریان از نوع امواج نوسانی ایستا، عرضی و خطی هستند. در این تحقیق پدیده امواج عمود بر جریان در یک فلوم آزمایشگاهی بررسی شده است. موانع مسیر جریان، استوانههای چوبی به قطر 025/0 متر و ارتفاع 35/0 متر هستند که در کف فلوم آزمایشگاهی نصب شدهاند. با تغییر دادن شرایط هیدرولیکی جریان، چهار نوع موج با خصوصیات متفاوت در فلوم آزمایشگاهی تشکیل میشود. در حالت تشدیدِ امواج، رابطه مستقیمی بین طول موج امواج و عرض فلوم آزمایشگاهی وجود دارد. در این تحقیق فرکانس امواج عمود بر جریان در آرایشهای ردیفی و زیگزاگی موانع مقایسه شده است. همچنین با استفاده از آنالیز ابعادی و تجزیه و تحلیل آماری (نرم افزار SPSS)، دو رابطه برای تعیین فرکانسِ امواج حاصل از پدیده ارتعاش ناشی از ورتکس در مجاری روباز ارائه شده است.
ورتکس,موج عمود بر جریان,طول موج,فرکانس,مجاری روباز
https://www.iwrr.ir/article_15826.html
https://www.iwrr.ir/article_15826_6ef295dc3a67f643098b2891fc211b38.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
بررسی سینوپتیکی سیستمهای سیل زا در جنوب ایران
66
73
FA
اکرم
پرنده خوزانی
کارشناس ارشد/ اقلیم شناسی اداره کل هواشناسی استان اصفهان
parandeh_153@yahoo.com
حسن
لشکری
دانشیار /دانشکده علوم زمین گروه جغرافیای دانشگاه شهید بهشتی
dr_lashkari61@yahoo.com
پدیده سیل یکی از مخربترین بلایای طبیعی است که بشر در طول تاریخ خسارات زیادی را از این پدیده متحمل شده و میشود. متأسفانه امروزه بشر با توجه به دستیابی پیشرفتهای تکنولوژیکی و الکترونیکی در سطوح مختلف علمی، به علت عدم آگاهی و یا محدود بودن امکانات، هنوز نتوانسته در مقابله با این پدیده طبیعی و عوارض ناشی از آن پیشگیری قابل قبولی ارائه نماید. در این راستا هدف این مقاله شناخت الگو یا الگوهای سینوپتیکی منجر به بارشهای سیلزا جهت بهره برداری بهینه از سیلابهای منطقه و کمک مؤثر به پیشبینی وقوع رگبارهای منجر به سیل میباشد. جهت دستیابی به این منظور، 20 سیل شدید (از لحاظ بالا بودن دبی، بارشهای روزانه و خسارات وارده) انتخاب و نقشههای سینوپتیکی آنها بررسی و نهایتاً با توجه به آرایش و نحوة گسترش و حرکت این سیستمها نسبت به هم در قالب 4 الگو تقسیمبندی و نامگذاری شدند. با بررسی سینوپتیکی طوفانهای شدید که وقوع بارشهای سنگین و سیلآسا را در منطقه مورد نظر باعث شدهاند، میتوان نتیجه گرفت که این طوفانها نتیجة تقویت و تشدید مرکز کمفشار سودان و منطقة همگرایی دریای سرخ<sup>1</sup>، در مواردی هم ادغام مرکز کمفشار سودان با مرکز کمفشار مدیترانهای و تبدیل آنها به یک سیستم دینامیکی یا ترمودینامیکی است.
بررسی سینوپتیک,سیستمهای سیلزا,پیش بینی سیل,جنوب ایران,سیلاب
https://www.iwrr.ir/article_15827.html
https://www.iwrr.ir/article_15827_492611560eec179e2326517241bbf683.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
ارزیابی کارایی شرکتهای آب و فاضلاب شهری در بخش آب در استانهای کشور با استفاده از مدل برنامهریزی ریاضی
74
82
FA
جواد
رضائی
کارشناس ارشد / اقتصاد، عضو هئیت علمی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
jrezaea@yahoo.com
حسن
عیدمحمدزاده
کارشناسی ارشد / اقتصاد، عضو هیئت علمی موسسه غیرانتفاعی علامه محدث نوری
h_mohazadeh@yahoo.com
مرجان
فقیه نصیری
دکترای/ اقتصاد، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
marjanin@yahoo.com
علیرضا
گرشاسبی
کارشناس ارشد/ اقتصاد، پژوهشگر معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی
h_garshasbi13@yahoo.com
بنا به تعریف کارایی در ادبیات اقتصادی، حداکثر ستانده با میزان معینی از نهاده یا حداقل نهاده با میزان معینی از ستانده میباشد. امروزه به منظور اندازهگیری کارایی از دو روش استفاده میشود که عبارتند از: 1- روش پارامتری 2- روش ناپارامتری. در این مقاله با توجه به روش ناپارامتری که بر پایه روشهای برنامهریزی ریاضی استوار میباشد، به ارزیابی کارایی شرکتهای آب و فاضلاب شهری در بخش آب در استانهای کشور پرداخته شده است. شایان ذکر است که مزیت عمده روش تحلیل پوششی دادهها نسبت به سایر روشهای موجود برای اندازهگیری کارایی، این است که میتوان به وسیله آن کارایی واحدهایی را که دارای چند ورودی و چند خروجی (غیر قابل تبدیل به هم) میباشند، ارزیابی نمود. در مقاله حاضر، با توجه به ورودیها و خروجیها طی سال 1385، به ارزیابی کارایی شرکتهای آب و فاضلاب شهری در بخش آب در استانهای کشور با استفاده از مدل برنامهریزی ریاضی با دو فرض بازدهی ثابت نسبت به مقیاس و بازدهی متغیر نسبت به مقیاس پرداخته شده است. نتایج نشان میدهند که با فرض اول؛ شرکتهای همدان، مرکزی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، مازندران، زنجان، کهگیلویه و بویر احمد، قزوین و تهران از بیشترین کارایی برخوردار بوده و متوسط کارایی تحت این فرض 79 درصد میباشد. با در نظر داشتن فرض دوم؛ شرکتهای کرمان، فارس، سمنان و ایلام نیز به جمع شرکتهای کارا میپیوندند که متوسط کارایی تحت این فرض86 درصد میباشد. در نهایت با توجه به الگو بودن شرکت آب و فاضلاب استان همدان بر اساس یافتههای این تحقیق میتوان گفت که شرکتهای ناکارا به منظور افزایش کارایی میبایست شرکت آب و فاضلاب استان همدان را الگوی خود قرار دهند.
کارایی فنی,کارایی مدیریتی,کارایی مقیاسی,تحلیل پوششی دادهها و مدل برنامه ریزی ریاضی
https://www.iwrr.ir/article_15828.html
https://www.iwrr.ir/article_15828_bbd6e079fa7981396fecc3870391f09c.pdf
انجمن علوم و مهندسی منابع آب
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
2476-7360
6
2
2010
08
23
مطالعه آزمایشگاهی پدیده جریان گردابی در سرریزهای روزنهای (مطالعه موردی: مدل سد کارون 3)
83
85
FA
سعیدرضا
خداشناس
استادیار / گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد
saeedkhodashenas@yahoo.fr
حامد
سرکرده
کارشناس ارشد/ گروه سازههای هیدرولیکی موسسه تحقیقات آب وزات نیرو
مرتضی
ماروسی
کارشناسی ارشد / سازههای آبی دانشگاه چمران اهواز
خداداد
صفوی
کارشناس ارشد/ گروه سازههای هیدرولیکی موسسه تحقیقات آب وزات نیرو
تشکیل گرداب یکی از مشکلات جدی در بهره برداری از سدها میباشد. در این پژوهش به منظور مطالعه گرداب و اثرات آن در سرریزهای روزنهای سد کارون 3، مدل فیزیکی تک روزنه سد مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایشها نشان دادند که در سرریزهای روزنهای با توجه به شرایط ویژه آنها که تغییرات سطح آب مخزن با تغییرات دبی همراه است، با کاهش سطح آب مخزن در ابتدا قدرت گردابها افزایش و پس از رسیدن به مقدار حداکثر مجدداً کاهش مییابد. این تحقیق همچنین نشان داد که با افزایش قدرت گرداب، ضریب تخلیه ممکن است تا 10% کاهش یابد. مقایسه عمق استغراق بحرانی اندازه گیری شده با روشهای مختلف نشان داد، روشهای گوردن و نوس نتایج بهتری میدهند.
گرداب,سرریز روزنهای,سد کارون 3,مدل فیزیکی,افت موضعی
https://www.iwrr.ir/article_15829.html
https://www.iwrr.ir/article_15829_6e1e415e13a879e0e8c433682eb592f2.pdf