2024-03-19T04:42:12Z
https://www.iwrr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2325
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
پیشگفتار: احیای دریاچه ارومیه
رضا
مکنون
2014
03
21
0
1
https://www.iwrr.ir/article_16016_c3e30a5096e2e3aa038cf611f0cda32d.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
توسعه مدل بهینهسازی- شبیهسازی مبتنی بر ریسک تخصیص منابع آب با استفاده از مفهوم ارزش در معرض خطر شرطی، مطالعه موردی: شبکه آبیاری زایندهرود
مجید
دلاور
سعید
مرید
مهنوش
مقدسی
بحث عدمقطعیت و خطا در تصمیمگیریها در مدیریت منابع همواره میتواند تبعات اجتماعی و اقتصادی جدی به همراه داشته باشد. این موارد میتواند ناشی از عوامل مختلفی مانند قیمت، عملکرد و پیشبینی جریان باشد که از این بین، مورد آخر بیشترین مشکلات را معمولاً به دنبال دارد. در این تحقیق تلاش شده است با استفاده از مفهوم ارزش در معرض ریسک شرطی (CVaR)، الگوریتمی به منظور تخصیص بهینه منابع آب در شرایط عدم قطعیت ارائه گردد. در این راستا یک مدل بهینهسازی- شبیهسازی با لحاظ شرایط کمی و کیفی آب ارائه گردید که قادر است، مقادیر بهینه تخصیص آب را در شبکه های آبیاری، محصولات و مراحل رشد آنها با توجه به کمینه ریسک خطا در تصمیمگیری ناشی از پیشبینی جریان محاسبه کند. برای ارزیابی و بررسی روششناسی ارائه شده از اطلاعات شبکه های آبیاری زاینده رود طی سالهای 87-1362 استفاده گردید. نتایج نشان داد که بهرهگیری از مفهوم احتمالاتی CVaR در مدل تخصیص منابع آب، میتواند علاوه بر توصیف نحوه تغییرات ریسک پذیری سامانه در افق زمانی مورد نظر، میزان تخصیص بهینه آب را به گونهای تعیین کند که خسارت وارده و ریسک ناشی از تصمیمگیری نادرست بهواسطه شرایط غیر قطعی هیدرولوژیکی، کمینه گردد و در عین حال به نحو مطلوبی یک فضای احتمالاتی تصمیم را به منظور اتخاذ تصمیمات واقع بینانه در اختیار کاربر قرار دهد.
بهینه سازی
ارزش در معرض ریسک شرطی
خسارت
زاینده رود
2014
03
21
1
14
https://www.iwrr.ir/article_13413_786596fecd7a8c97622f2087ebc0b54c.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
بررسی آثار رفاهی تخصیص بازاری منابع آب در اقتصاد ایران
علی
یوسفی
محمد
حسن زاده
علی
کرامتزاده
در حال حاضر سازوکار تخصیص آب در کشور به صورت دستوری میباشد که منجر به ایجاد تنش و رقابت بین بخشی و بین منطقهای شده است. با توجه به اینکه آب در بازار مبادله نمیشود و در بیشتر موارد به خصوص در بخش کشاورزی به بهای بسیار اندکی مبادله میشود؛ ارزش واقعی آب در سیستم حسابداری ملی و چرخه پولی اقتصاد در نظر گرفته نمیشود. ولی، در واقعیت آب به طور مستقیم و نامستقیم نهاده اولیه بسیاری از کالاها و خدمات در اقتصاد است. از مهمترین راهکارهای مقابله با کم آبی تخصیص بهینه بر اساس ایجاد بالاترین ارزش است. هدف این مطالعه ارزیابی آثار رفاهی تغییر روش تخصیص منابع آب از دستوری به بازاری در اقتصاد کشور میباشد. با توجه به ارتباطات پسین و پیشین بخش آب با سایر بخشها؛ در این مطالعه از مدل تعادل عمومی استفاده شده است. از طرفی، جهت لحاظ نمودن ارزش واقعی آب در حسابهای ملی، آب به عنوان عامل اولیه تولید در ماتریس حسابداری اجتماعی لحاظ شده است. نتایج ایجاد بازار آب در شرایط کم آبی نشان میدهد که رفاه خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب کاهش و افزایش مییابد. همچنین رفاه دهکهای بالای روستایی در مقایسه با دهکهای پایین افزایش چشمگیری دارد که نشانگر آن است که دهکهای بالاتر سهم بیشتری از مالکیت زمینهای دارای حقابه را دارا میباشند.
بازار آب
مدل تعادل عمومی
کم آبی
رفاه خانوارها
رانت آب
2014
03
21
15
25
https://www.iwrr.ir/article_13414_b070370485e1eb7a27a3f5812e40aa99.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
مدلسازی عدم قطعیت آسیب پذیری آبخوان با استفاده از GIS و مجموعه راف
فاطمه
زیرک جوانمرد
محمد
مهدوی
محمدرضا
ملک
میرمسعود
خیرخواه زرکش
آبهای زیرزمینی در ایران منبع مهمی برای تأمین آب شیرین هستند و در صورت بروز آلودگی، فرایند احیاء آن امکانپذیر نمیباشد. یکی از راههای مناسب برای جلوگیری از آلودگی آبخوان، شناسایی مناطق آسیبپذیر است. وجود مرزهای نامشخص عاملی اثرگذار در مدلسازی آبخوان به عنوان یک پدیده مکانی میباشد. نظریههای زیادی برای عدم قطعیت ارائه شدهاند. در تحقیق حاضر از تئوری راف و سیستم اطلاعات مکانی، در مدلسازی و برای عدم قطعیت آسیبپذیری آبهای زیرزمینی از مدل دراستیک بهرهگیری شد. همچنین دشت ارومیه که دشت مرکزی در مجاورت دریاچه ارومیه میباشد، به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. مدلسازی با استفاده از مجموعه راف در دو تقریب بالا و پایین انجام میشود و بر این اساس، بیشترین درصد در شاخص دراستیک برای تقریب بالا مربوط به پتانسیل آلودگی کم تا متوسط و برای تقریب پایین، مربوط به پتانسیل آلودگی خیلی کم برآورد شده است.
مدل دراستیک
آب های زیرزمینی
سیستم اطلاعات مکانی
ارومیه
2014
03
21
26
38
https://www.iwrr.ir/article_13416_65b628f336e506eee4998c9214f103b1.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
شناسایی رفتار کیفی مخازن سطحی در صورت تزریق ناگهانی بار آلاینده
محسن
علی حمزه
محمود
محمد رضاپور طبری
بروز بار آلاینده ناگهانی در منابع آب به هر یک از دو صورت تصادفی و انسانساخت باعث ایجاد بحران میگردد. به طور مثال ورود بار آلاینده MTBA در سد قشلاق سنندج، وارد شدن ناگهانی بار آلاینده مشتقات نفتی در رودخانه زایندهرود و همچنین در رودخانه کرخه، نمونهای از این قبیل بحرانها میباشد. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی و شبیهسازی رفتار کیفی مخزن در شرایط ورود بار آلاینده ناگهانی میباشد که میتواند در مواجهه با بحرانهای کیفی به مدیران و تصمیمگیران در اتخاذ سیاستهای کارا کمک نماید. در این مقاله با استفاده از نسخه سوم نرمافزار شبیهسازی کیفی دو بعدی میانگین عرضی (CE-QUAL-W2)، مدل شبیهسازی مخزن سد کرج تهیه شده و آلودگی بیولوژیکی با شاخص کلیفرم به عنوان بار آلاینده ناگهانی در نظر گرفته شد. سپس با در نظر گرفتن عوامل دخیل بر چگونگی پخش، جابهجایی و زوال کلیفرم، پنج سری سناریوی مختلف که شامل گزینههای مختلف نرخ زوال کلیفرم، حجم آب ذخیره مخزن، محل ورود بار آلاینده، دمای آب، آبدهی ورودی به مخزن و نرخ تهنشینی کلیفرم میباشد، برای 12 ماه سال تولید شد. بر اساس سناریویهای تعریف شده، میزان تأثیر هر یک از عوامل بر رفتار آلودگی بررسی گردید. نتایج نشان میدهد که محل ورود بار آلاینده تأثیر زیادی در میزان بیشینه غلظت آلودگی خروجی از سد و دوره بحران ناشی از آن دارد. به طوری که غلظت آلودگی خروجی و دوره بحران ناشی از ورود بار آلاینده در یکسوم پایینی مخزن به ترتیب 15 برابر غلظت آلودگی خروجی و 2 برابر دوره بحران ناشی از ورود بار آلاینده در یک سوم بالایی مخزن است.
شبیهسازی کیفی
آلودگی ناگهانی بیولوژیکی
کلیفرم
بحران
بهرهبرداری از مخزن
2014
03
21
39
50
https://www.iwrr.ir/article_13417_6696d256acfd0009952c28099c1477d2.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
بررسی قابلیت دادههای ماهواره بازیابی گرانش و آزمایش اقلیمی و خروجی مدلهای سیستم جهانی تلفیق اطلاعات زمینی برای برآورد بیلان آب در مقیاسهای مکانی بزرگ (مطالعه موردی حوضه آبریز دریاچه ارومیه)
اشکان
فرخنیا
سعید
مرید
برآورد مؤلفههای مختلف بیلان آب در مقیاسهای مکانی بزرگ به دلیل عدم در اختیار بودن دادههای مناسب، همواره با مشکلات فراوانی روبرو بوده است. در سالهای اخیر با رشد فزاینده پایگاههای داده جهانی مبتنی بر برآوردهای ماهوارهای و همچنین افزایش تواناییهای سختافزاری و نرمافزاری در مدلسازی فرآیندهای پیچیده حاکم بر بیلان آب در سطح زمین، کوششهای زیادی به منظور استفاده مناسب از این ابزارهای نوین جهت کاهش مشکلات موجود در این زمینه به عمل آمده است. پروژههای بازیابی گرانش و آزمایش اقلیمی (GRACE) و سیستم جهانی تلفیق اطلاعات زمینی (GLDAS)، دو نمونه از پروژههای شاخصی هستند که مطالعه در خصوص امکان استفاده از نتایج آنها جهت برآورد بیلان آب در مناطق مختلف کره زمین طی چند سال گذشته به صورت گستردهای مورد توجه محققین قرار داشته است. با توجه به عدم توجه کافی به اینگونه منابع اطلاعاتی رایگان و سهلالوصول در مطالعات جاری کشور، تحقیق حاضر با هدف بررسی امکان استفاده از نتایج این پروژهها در برآورد بیلان آب در حوضههای آبریز ایران انجام شد. بدین منظور حوضه آبریز دریاچه ارومیه به عنوان منطقه مطالعاتی انتخاب شد و مؤلفههای بیلان آب در این حوضه با استفاده از اطلاعات GRACE و GLDAS استخراج گردید. مقایسه مقادیر برآورد شده تغییرات بیلان کل آب در حوضه توسط GRACE و تغییرات مشاهداتی حجم آب دریاچه نشان دهنده وجود روند یکسان میباشد. همچنین برآورد تغییرات سالانه آب زیرزمینی نیز با استفاده از اطلاعات GRACE و GLDAS انجام شد که نشان دهنده قابلیت مناسب اطلاعات GRACE برای برآورد روند تغییرات آب زیرزمینی میباشد. نتایج مطالعه حاضر نشان میدهد اطلاعات حاصل از GRACE میتواند به عنوان ابزار مناسبی برای انجام برآوردهای اولیه، سریع و کمهزینه در خصوص بیلان آب در حوضههای آبریز کشور مورد استفاده قرار گیرد.
بیلان آب
Grace
GLDAS
حوضه آبریز دریاچه ارومیه
2014
03
21
51
62
https://www.iwrr.ir/article_13418_f47a06f6f4a5874dafec1bd0d4c741c0.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
بهکارگیری ابزارهای اقتصادی در افزایش بهرهوری آب: مطالعه موردی حوضه آبریز زایندهرود
سیدعلی
اوهب یزدی
آزاده
احمدی
علیرضا
نیکویی
مدیریت مصرف در بهرهبرداری از منابع آب، یک مسیر مستقیم جهت افزایش ارزش تولید شده توسط آب است که با مفهوم بهرهوری آب شناخته میشود. با توجه به مشکلات کمبود آب در سالهای اخیر و عدم تعادل در عرضه و تقاضای آب، مدیریت مصرف، ایجاد انگیزه، آگاهی و قرار دادن قوانین محکمی که در کنار هم بتوانند مصرف آب را کاهش داده و بهرهوری آب را بالا ببرند، الزامی است. از جمله ابزارهای کار آمد در مدیریت تقاضا، ابزار اقتصادی و به طور خاص قیمتگذاری آب است. در این تحقیق اثر قیمت گذاری آب و اعطای کمک هزینه به مصرفکنندگان کشاورزی به عنوان سیاستهای تشویقی (از زیرمجموعههای ابزار اقتصادی) در حوضه زایندهرود برای بازه 10 ساله (1385-1376) شبیهسازی شده است. همچنین تأثیر افزایش قیمت آب و کمک هزینه در راستای افزایش راندمان آب در افزایش بهرهوری و مصرف آب بررسی شده است. بدین منظور برای تخمین پتانسیل حداکثر سود خالص کشاورزی، یک مدل بهینهسازی با تابع هدف حداکثرسازی سود خالص تدوین شده است. نتایج نشان میدهد که با پیادهسازی این سیاستها، میتوان در کنار کاهش مصرف آب، سود خالص را برای یک دوره 10 ساله به 24932 میلیون ریال (8/1 برابر حالت فعلی) افزایش داد. همچنین با استفاده از این مدل و به کارگیری روشهای برنامهریزی ریاضی و بودجه بندی، مقدار ارزش اقتصادی آب تخمین زده شد. مقدار ارزش اقتصادی آب به دلیل افزایش راندمان از 1350 درابتدای دوره به 1780 ریال در انتهای دوره رسید. با توجه به نتایج به نظر میرسد که اگر اعطای کمک هزینه به مصرفکنندگان جهت افزایش راندمان آبیاری در بخش کشاورزی همگام با افزایش قیمت آب صورت پذیرد میتواند انگیزه مصرفکنندگان را در اصلاح الگوی مصرف افزایش دهد.
ابزار اقتصادی
بهرهوری آب
ارزش اقتصادی آب
مدل اقتصادی
الگورتیم ژنتیک
2014
03
21
63
71
https://www.iwrr.ir/article_13419_d2a4ebda4f85765011ed49e839fdb6fc.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
تغییرات زمانی و مکانی آب قابل بارش در جو ایرانزمین
حسین
عساکره
مهدی
دوستکامیان
تمام بخار آب موجود در ستونی از جو (از سطح زمین تا انتهای وردسپهر) را آب قابل بارش گویند. آب قابل بارش یکی از مهمترین عناصر مؤثر بر ریزش جو به ویژه بارش میباشد که شناخت رفتار آن همواره مورد توجه اقلیمشناسان بوده است. از اینرو آب قابل بارش در بررسی تغییرات کوتاه و بلند مدت جو مورد توجه میباشد. بهمنظور محاسبه آب قابل بارش در جو ایران و روند تغییرات آن، ارتفاع آب قابل بارش روزانه محاسبه گردید. دادههای لازم از پایگاه دادههای NCEP/NCAR وابسته به سازمان ملی جو و اقیانوسشناسی ایالات متحده طی دورۀ 1389- 1341 بهدست آمد. این دادهها با تفکیک زمانی 4 ساعته (ساعتهای، 00، 06، 12 و 18 بهوقت گرینویچ) و توان تفکیک مکانی 5/2 × 5/2 درجه قوسی در دسترس است. در این مطالعه به منظور تحلیل روند از روش رگرسیون و آزمون من-کندال بهره گرفته شد. برای انجام محاسبات از امکانات برنامهنویسی در محیط نرمافزارGrads و نرمافزارMatlab و نیز برای انجام عملیات ترسیمی از نرمافزار Surfer بهره گرفته شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ضریب تغییرپذیری مکانی آب قابل بارش در ایران بسیار زیاد و به شدت تحت تأثیر ارتفاعات میباشد؛ بهطوریکه بیشترین ضریب تغییرات آب قابل بارش در ارتفاعات به ویژه در امتداد کوههای زاگرس میباشد. کم ترین میزان تغییرپذیری مربوط به نواحی مرکزی و سواحل دریای خزر و خلیجفارس میباشد. بررسی روند بلندمدت نیز نشان داد که آب قابل بارش در تمامی ساعتهای مورد مطالعه در سراسر ایران دارای روند کاهشی بوده است. این روند در بیش از 70 درصد پهنۀ کشور و در سطح 95 درصد اطمینان معنیدار میباشد؛ اما در همه ساعات، نواحی جنوب شرق با وجود برخورداری از تغییرات بلند مدت کاهشی، فاقد روند معنیدار بوده است.
آب قابل بارش
آزمون من – کندال
ایران
تغییرپذیری مکانی
روند
2014
03
21
72
86
https://www.iwrr.ir/article_13420_a5b6e542296d90226df1be502a1eaf86.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
تحلیل مسأله شکست سد با استفاده از یک روش لاگرانژی اصلاح شده و مقایسه با رویکرد اویلری
سعید
فرزین
یوسف
حسنزاده
محمدتقی
اعلمی
روحاله
فاتحی
این پژوهش تلاشی به منظور توسعه و بهبود شبیهسازی انتشار امواج تراکم ناپذیر ناشی از شکست سد میباشد. با استفاده از روش لاگرانژی هیدرودینامیک ذرات هموار (SPH) یک روش بهبود یافته پیشبینی- تصحیح، برای شبیهسازی جریانهای تک فاز سطح آزاد در مسایل شکست سد معرفی میگردد. بدین منظور، دو طرح جدید برای گسستهسازی جملات نیروی لزجت و لاپلاسین فشار در معادلات ناویر- استوکس معرفی شدهاست که نقاط ضعف طرحهای موجود را برطرف کرده و خاصیت سازگاری و پایداری را دارا میباشد. در ادامه، با استفاده از رویکرد اویلری و روش حجم سیال (VOF) در نرم افزار متن- باز OpenFoam، جریانهای ناماندگار ناشی از شکست سد به صورت دو فاز در دو بعد حل میشود. به منظور بررسی دقت و کارآیی روشهای ارائه شده، نتایج حاصله با یکدیگر و همچنین با نتایج مدلهای آزمایشگاهی و عددی معتبر موجود در ادبیات تحقیق، مقایسه شدهاست. نتایج حاکی از دقت بالا و قابلیت هر دو رویکرد در شبیهسازی جریانهای سطح آزاد شدید شکست سد میباشد. به ویژه روش SPH ارائه شده، در ایجاد سازگاری، پایداری، همگرایی حل و بهبود چشمگیر توزیع فشار نقش به سزایی ایفا میکند.
مسأله شکست سد
رویکرد لاگرانژی
هیدرودینامیک ذرات هموار (SPH)
سازگاری
رویکرد اویلری
نرم افزار OpenFoam
2014
03
21
87
105
https://www.iwrr.ir/article_13421_4a6a2a11b2d86500e32c0835fbfb427c.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
یادداشت فنی - بررسی تغییرات سطوح شور و زه دار با استفاده از دادههای آماری و دورسنجی: مطالعه موردی دشت بهشهر
محمدحسین
منتظریون
محمود
محمد رضاپور طبری
برای تصمیمگیری به منظور جلوگیری از شورشدن و زه دار شدن تدریجی اراضی، نیاز به شناخت منشاء، حدود و میزان شوری و اطلاعات کمی و بهنگام از منطقه میباشد. با استفاده از پردازش و تفسیر تصاویر ماهوارهای و تحلیلهای منطقهای دادههای آماری مانند هدایت الکتریکی و تغییرات تراز آبخوان میتوان به شناسایی مناطق شور و زهدار پرداخت. در تحقیق حاضر با تولید نقشههای کاربری فعلی و قدیمی اراضی و بررسی کمی پارامترهای نشانگر شوری، علاوه بر نشان دادن کارائی سنجش از دور با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست سنجندههای ETM+و TM مربوط به تابستان سالهای 1371 و 1381، تغییرات کمی سطح اراضی مناطق شور و زهدار دشت بهشهر در دوره آماری سالهای 81-1365 ارزیابی گردید. نتایج نشان میدهد در طی دوره مورد بررسی، سطح اراضی شور و دارای افت تراز آبخوان به مرور زمان افزایش یافته است. آنالیز دادههای بدست آمده با نتایج حاصل از تفسیر تصاویر ماهوارهای نظیر افزایش سطح کلاس کاربری اراضی شور، دیم - شوره زار، کاهش اراضی زراعت آبی و باغات و افزایش سطوح کشت دیم هماهنگ میباشد.
شوری
زهدار شدن
سنجش از دور
تراز سطح آب زیرزمینی
سیستمهای اطلاعات جغرافیایی
2014
03
21
106
110
https://www.iwrr.ir/article_13423_46eac866660f70de2d397f28afe75fd6.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
1
بررسی اثر روشهای مختلف ساخت مدلهای رقومی ارتفاعی بر عملکرد مدل نیمه توزیعی TOPMODEL
اصغر
عزیزیان
علیرضا
شکوهی
مدلهای رقومی ارتفاعی (DEMs) به علت دارا بودن ساختار بسیار ساده و کارایی بالا جهت انجام محاسبات در مدلهای ریاضی بارش و رواناب، مورد توجه بسیاری قرار دارند. در حال حاضر روشهای مختلفی جهت درونیابی دادههای توپوگرافی و ساخت مدل ارتفاعی رقومی وجود دارد. در این تحقیق برای ساخت DEM از 6 روش مرسوم نظیر IDW، کریجینگ و کوکریجینگ در محیط ARCGIS استفاده به عمل آمده است. پس از تهیه DEMهای مورد نظر، از مدل نیمه توزیعی TOPMODEL که مدلی مبتنی بر توپوگرافی میباشد استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که شاخص توپوگرافی که یکی از ارکان اساسی مدل مذکور میباشد، در برخی از روشهای ساخت DEM دارای تغییرات قابل توجهی است. این امر منجر به تغییرات زیادی در الگوی تشکیل مناطق اشباع شده و بر این اساس سهم جریان سطحی در تولید رواناب به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. همچنین بررسی نتایج خروجی مدل نشان میدهد که روشهای مختلف ساخت DEM بر روی جریان متوسط رودخانه چندان مؤثر نبوده و تغییرات شاخص کارائی مدل (شاخص نش- ساتکلیف) معنی دار نمیباشد.
مدلهای ارتفاعی رقومی (DEMs)
شاخص توپوگرافی
TOPMODEL
روشهای ساخت DEM
2014
03
21
111
116
https://www.iwrr.ir/article_13424_1fb64fc44dc29828af3ad97d840f5b4f.pdf