2024-03-19T12:21:27Z
https://www.iwrr.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2328
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
ارزیابیاطمینانپذیری تصفیهخانه فاضلاب شهری با استفاده از آنالیز درخت خطا
مسعود
طاهریون
مرضیه
بهرامی
صابر
مرادینژاد
با توجه به رشد سریع جمعیت و نیاز فزاینده برای آب پاک و قابل اطمینان، تصفیهخانههای فاضلاب نقش مهمی در تامین یک منبع قابل اطمینان آب ایفا مینمایند. در این ارتباط اطمینانپذیری یک تصفیهخانه فاضلاب، زمانی که پساب خروجی، مجدداً استفاده شده و یا به منابع آبی تخلیه میشود، مسئلهای حیاتی است. عوامل اصلی مؤثر بر عملکرد تصفیهخانههای فاضلاب، تغییرات در ورودی، تغییرات ذاتی در فرآیندهای تصفیه و مشکلات طراحی و شکستهای تجهیزاتی و عملیاتی است. بنابراین دستیابی به استانداردهای تخلیه و استفاده مجدد، نیازمند ارزیابی اطمینانپذیری تصفیهخانه است. از میان روشهای مختلف ارزیابی اطمینانپذیری سیستمها، روش آنالیز درخت خطا یکی از روشهای معمول و کارآمد است. آنالیز درخت خطا یک روش استنتاجی تحلیل شکست از بالا به پایین است که در آن یک حالت نامطلوب از سیستم که شامل شکست یا عدم تحقق اهداف سیستم میباشد، تجزیه و تحلیل میشود. مطالعه موردی در این مقاله تصفیهخانه فاضلاب شهرک غرب تهران بوده که فرآیند آن لجن فعال متعارف بوده و پساب خروجی آن برای آبیاری فضای سبز پایین دست مورد استفاده قرار میگیرد. اجزای درخت خطا در این تحقیق شامل تخطی BOD تصفیهخانه از استاندارد آبیاری به عنوان رویداد نهایی و مواردی نظیر خطای اپراتور، خرابی تجهیزات و مشکل طراحی به عنوان رویدادهای پایه میباشد. مقدار احتمالات رویدادهای پایه با توجه به دادههای موجود و نظرات کارشناسان و بهرهبرداران تصفیهخانه تعیین شده و احتمال رویداد نهایی محاسبه شده است. بر اساس نتایج بهدست آمده احتمال بروز تخطی پساب خروجی 29 درصد برآورد شده که عوامل انسانی به خصوص خطای اپراتور بالاترین سهم را در وقوع آن دارا میباشد. پس از آن عوامل مکانیکی، اقلیمی (کمیت و کیفیت فاضلاب ورودی) و عوامل مرتبط با شبکه در ردههای بعد قرار میگیرند. در این رابطه جهت افزایش اطمینانپذیری و مدیریت ریسک اقداماتی با اولویت توجه به کاهش خطاهای مربوط به عوامل انسانی، افزایش سطح نظارت و بازرسی سیستم توصیه گردیده است.
اطمینانپذیری
تصفیهخانه فاضلاب
درخت خطا (FTA)
مجموعه برش حداقل
2014
09
23
1
11
https://www.iwrr.ir/article_13426_c73c98e43d37d029606f67f5f1ab8c39.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
تحلیل رفتار خطی و غیرخطی سریهای زمانی هیدرولوژیک (مطالعه موردی رودخانههای غرب دریاچه ارومیه)
کیوان
خلیلی
فرشاد
احمدی
یعقوب
دین پژوه
جواد
بهمنش
تعیین الگوی مناسب یکی از مسائل مهم در مدلسازی و پیشبینی سریهای زمانی، با توجه به مکانیسم سیستم مورد نظر است. اغلب، بدون بررسی خطی یا غیرخطی بودن سیستم از مدلهای رایج خطی سری زمانی استفاده میشود. در این تحقیق فرآیند جریان رودخانههای نازلوچای، شهرچای و باراندوزچای واقع در استان آذربایجانغربی و غرب دریاچه ارومیه با آزمون غیرخطی BDS در سه مقیاس زمانی (سالانه، ماهانه و روزانه) بررسی شده است. ایستا بودن سریهای زمانی شرط اساسی در این روش بوده که بدین منظور از آزمونهای ADF و KPSS استفاده شده است. طبق نتایج حاصله هرچه مقیاس زمانی کوچکتر میشود، درجه غیرخطی بودن افزایش مییابد. به طوری که برای سریهای سالانه (به دلیل خطی بودن نتیجه آزمون) میتوان از مدلهای خطی نظیر خانواده ARMA در سطح معنیداری قابل قبول استفاده کرد. در حالیکه برای افزایش دقت پیشبینی سریهای ماهانه و روزانه جریان رودخانههای مورد مطالعه بایستی از مدلهای غیرخطی مانند Bilinear، TAR و ARCH استفاده کرد. مدلهای مناسب خطی و غیرخطی برای سریهای زمانی هر رودخانه در مقاطع زمانی مختلف بر اساس نتایج آزمون BDS تعیین و الگوهای پیشنهادی ارائه شده است.
آزمون ADF
آزمون BDS
آزمون KPSS
ایستا
سری زمانی
غیرخطی
2014
09
23
12
20
https://www.iwrr.ir/article_13427_82c483e293209fdcbba17f7dd7fe9214.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
بهره برداری بهینه از مخزن با استفاده از روش پیوسته محدودیت حالت
لیلا
جوکار شوریجه
آرمان
گنجی
مهران
همایون فر
مخازن یکی از مهمترین سیستمهای آبی هستند که امروزه نقش مهمی را در پیشرفت و توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع ایفا میکنند. روشهای مختلفی برای بهرهبرداری آب از مخازن وجود دارند که عموماً در قالب برنامههای پویا1 (DP) ارائه شده است. اما به طور کلی میتوان مدلهای موجود را به دو گروه مدلهای پیوسته و گسسته تقسیمبندی کرد. اخیراً مدلهای پیوسته متعددی به دلیل مشکلات ابعادی مدلهای پویا (DP) مورد استفاده قرار گرفتهاند که از آن جمله میتوان مدل پویای تصادفی پیوسته محدودیت- حالت2 (CS) را نام برد. این تحقیق قصد دارد تا مقایسهای را میان کارایی مدلهای پیوسته و گسسته داشته باشد. برای این منظور مدل پویای تصادفی پیوسته محدودیت-حالت (CS) و مدلهای گسسته برنامهریزی پویا (DP) و برنامهریزی پویای تصادفی3 (SDP) انتخاب شدند. نمودارهای تغییرات حجم مخزن و مقدار رهایی آب از مخزن و نیاز آبی و همچنین شاخصهای اعتماد پذیری برای مدلهای مذکور محاسبه و نتایج بدست آمده از سه مدل با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج حاصل از مقایسه شاخصهای اعتمادپذیری مدلها نشان میدهد که در مجموع مدل محدودیت- حالت کارایی بهتری نسبت به مدلهای دیگر دارد.
مخازن
بهینهسازی
اعتمادپذیری
مدل محدودیت-حالت
2014
09
23
21
31
https://www.iwrr.ir/article_13429_8eb107cf42449b8f551db9d5961c9ffe.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
تحلیل شبکه عوامل هیدرولوژیک و روابط اجتماعی در راستای شناخت و حلّ منازعات آبی (مطالعه موردی: روستای هماگ پایین، هرمزگان)
حنّانه
محمّدی کنگرانی
دیبا
غنچهپور
ارشک
حلیساز
تحولات اجتماعی و کمبود منابع آب، باعث شده تا سیاستگذاران در توزیع عادلانه آب دچار معضلات جدّی شوند که در نتیجه منازعات آبی در سطوح خرد و کلان اجتماعی ایجاد میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط میان روابط اجتماعی و پارامترهای هیدرولوژیک و تعیین نقاط قوّت و ضعف موجود در شبکه روابط اجتماعی در روستای هماگ پایین واقع در استان هرمزگان انجام شده است. دادههای مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمعآوری شده و شبکه همکاری میان افراد با استفاده از رویکرد تحلیل شبکهای، نرمافزارهایVisone و Ucinet و شاخصهای اعتبار و نقشهای هم ارز ترسیم و تحلیل شده است. نتایج نشان داد که در این روستا الگوهای ارتباطی پیشین که تحت تأثیر روابط خویشاوندی شکل گرفته بودند، در پی بروز مشکل کمآبی، تغییر یافته و گروهبندیهای جدیدی میان افراد در پی بروز مشکل کمآبی، شکل گرفته است. در نهایت پیشنهاد شد تا مدیران آب، به ارتباطات و اثرات متقابل میان مسایل موجود در حوضههای آبریز تأکید بیشتر نموده و مسألهشناسی را بیشتر مورد توجه قرار دهند، خصوصاً مسایل اجتماعی که با تمام پارامترهای زیرسیستم طبیعی حوضه آبریز ارتباط متقابل دارند و عموماً تأثیرگذارترین پارامتر محسوب میشوند.
منازعات آبی
تحلیل شبکهای
شبکه روابط اجتماعی
پارامترهای هیدرولوژی
روستای هماگ پایین
2014
09
23
32
43
https://www.iwrr.ir/article_13431_6151f5029e1208d979cfbaf8a9251d24.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
برآورد احتمالات بارش روزانه با استفاده از مدل زنجیره مارکف در اقلیمهای مختلف ایران
بهرام
بختیاری
نادیا
شهرکی
محمدمهدی
احمدی
برای تجزیه و تحلیل آماری پیشامدهایی که مستقل نبوده و به پیشامدهای قبلی خود وابسته میباشند، از زنجیره مارکف استفاده میشود. در این مطالعه، احتمالات پیشامدهای متوالی روزهای خشک و تر 15 ایستگاه سینوپتیک کشور با اقالیم مختلف از اقلیم خشک سرد تا مرطوب معتدل با استفاده از روش زنجیره مارکف مورد تحلیل قرار گرفت. برای دستیابی به احتمالات پیشامدهای متوالی روزهای خشک و تر از آمار بارش روزانه ایستگاههای کرمان، مشهد، شیراز و بندرعباس طی سالهای مطالعاتی 2009-1978، ایستگاههای تبریز، خرمآباد، اصفهان، تهران، زاهدان، اهواز، اردبیل و گرگان طی سالهای مطالعاتی 2008-1978، ایستگاه زنجان طی سالهای مطالعاتی 2007-1978، ایستگاه یاسوج طی سالهای مطالعاتی 2008-1987 و ایستگاه ساری طی سالهای مطالعاتی 2008-2000 بهره گرفته شد. آمار مزبور بر اساس ماتریس شمارش تغییر حالت روزهای بارانی و فاقد بارش مرتب شده، سپس ماتریس احتمال تغییر وضعیت بر اساس روش درستنمایی بیشینه محاسبه گردید. همچنین نقشههای خطوط هم احتمال طول موسم خشک مورد نظر تهیه شدند. نتایج نشان داد که احتمال عدم بارش در ایستگاهها مطالعاتی با اقلیمهای خشک از 811/0 تا 909/0، با اقلیمهای نیمهخشک از 685/0 تا 84/0 و با اقلیمهای معتدل و مرطوب از 695/0 تا 728/0 متغیر میباشد.
زنجیره مارکف
بارش روزانه
مدلسازی
نقشههای خطوط هم احتمال
2014
09
23
44
55
https://www.iwrr.ir/article_13433_0102ecbfbcca4d0897c6d0fdc814a14a.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
بهکارگیری سیستم پشتیبان تصمیمگیری در پروژۀ مدیریت یکپارچه آب و خاک شبکه آبیاری سد البرز (مدل MIKEBASIN)
سیده فاطمه
هاشمی
علی
شاهنظری
مریم
نوابیان
اعمال مدیریت عادلانۀ تخصیص آب در تشکلها ضرورت استفاده از سیستمهای پشتیبان تصمیمگیری را به عنوان ابزاری مؤثر برای تحلیل تأمین و تقاضا ایجاب مینماید. مدل هیدرولوژیکی MIKEBASIN یکی از مدلهای این سیستم میباشد که به منظور شبیهسازی و مدیریت تخصیص آب در حوضه رودخانه توسعه یافته است. هدف از این مطالعه بررسی چگونگی عملکرد این مدل به عنوان ابزار سیستم پشتیبان تصمیمگیری در پروژه یکپارچه آب و خاک شبکه آبیاری سد البرز واقع در حوضه رودخانه بابل است. در این راستا، واحدهای عمرانی به 20 تشکل آببران تقسیم گردید که منابع آب در این محدوده به ترتیب شامل منابع آب سطحی، آببندان و آب زیرزمینی میباشد. با هدف تخصیص آب به تشکلها، شبیهسازی بیلان منابع و مصارف در قالب مقادیر 28 سالۀ رواناب حوضههای اصلی و زیرحوضهها، اطلاعات مخزن سد و نیاز آبی تشکلهای آببران، آب زیرزمینی و آببندان به صورت ماهانه انجام شد. در ارزیابی نحوۀ تخصیص منابع آب توسط مدل MIKEBASIN در تشکلهای آببران، میزان تأمین با هدف حداقل نمودن کمبودها و بر اساس اولویت مکانی هر تشکل برآورد شد. بر همین اساس تشکلهای بالادست آب بیشتری را دریافت نمودند. نتایج همچنین نشان میدهد که از 460 میلیون متر مکعب تقاضای تشکلها، 02/277 میلیون متر مکعب آن از آبهای سطحی و 01/131 میلیون متر مکعب آن از آب زیرزمینی و مابقی آن (92/1 میلیون متر مکعب) از آببندان تأمین میشود که میزان کمبودهای برآورد شده با توجه به معیار 85 درصد تأمین، 5/13 میلیون متر مکعب است. نهایتاً اینکه نتایج حاصل از تخصیص منابع آب این مطالعه به میزان قابل ملاحظهای با نتایج مطالعات قبلی انجام شده، مطابقت دارد.
شبکۀ البرز
تخصیص منابع آب
تشکلهای آببران
مدل MIKEBASIN
2014
09
23
56
68
https://www.iwrr.ir/article_13438_c8a94632d32e366d5c7a8ff291a3b0cb.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
تحلیل حساسیت عدم قطعیتهای هیدرولوژیکی، هیدرولیکی و اقتصادی در طراحی سیستمهای کنترل سیلاب
معصومه
بهروز
سعید
علیمحمدی
جلال
عطاری
طراحی سیستمهای کنترل سیلاب به دلیل ماهیت تصادفی سیل و خطاهای اندازهگیری با انواع عدم قطعیتهای هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، ژئوتکنیکی و اقتصادی همراه است. هدف این مقاله تحلیل حساسیت این عدم قطعیتها به منظور تعیین میزان تأثیر هر یک از آنها بر ابعاد طراحی سازه میباشد. بدین منظور، با استفاده از یک مدل بهینهسازی غیر خطی مبنی بر تحلیل ریسک1 در دو حالت احتمالاتی و قطعی در نرم افزار 2LINGO، به طراحی یکی از معمولترین سازههای مهار سیلاب یعنی گورهها3 پرداخته شده است. در طراحی احتمالاتی، هریک از این عدم قطعیتها یک بار به طور جداگانه و بار دیگر همه با هم در مدل اعمال شده و جهت تحلیل عدم قطعیتها از روش شبیه سازی مونت کارلو4 استفاده شده است. در این مقاله، محدوده شمال شهر شیراز در مجاورت رودخانه خشک معالیآباد به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شده است. در پی اجرای مدل، دوره بازگشت بهینه طراحی در هر دو حالات احتمالاتی و قطعی یکسان و برابر 20 سال به دست آمده است. برخلاف مدل قطعی که در آن ابعاد سیستم به صورت تک مقداری حاصل میشوند، مدل احتمالاتی یک بازه برای هر پارامتر نتیجه میدهد که مقادیر آنها تحت تأثیر نوع عدم قطعیت اعمال شده، تغییر مییابد. نتایج نشان میدهد که اعمال عدم قطعیت هیدرولوژیکی در طراحی، مؤثرتر از عدم قطعیت اقتصادی، و آن هم مهمتر و مؤثرتر از عدم قطعیت هیدرولیکی است. در صورت وجود محدودیتهای هزینه و زمان، جهت اطمینان و رضایت از عملکرد بهتر سیستم در زمان آینده، لازم است حداقل عدم قطعیت هیدرولوژیکی در طراحی منظور شود.
عدم قطعیت
هیدرولوژیکی
هیدرولیکی
اقتصادی
تحلیل ریسک
بهینهسازی
گوره
2014
09
23
69
81
https://www.iwrr.ir/article_13440_d68b3d910df3aacc7ea11e7d36ccaa6c.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
بررسی آزمایشگاهی تأثیر امواج عمود بر جریان نوع 1،2،3 و 4 بر انتقال رسوبات معلق
ندا
پوستیزاده
مهدی
قمشی
محمد
محمودیان شوشتری
در تحقیق حاضر تأثیر امواج عمود بر جریان نوع 1، 2، 3 و 4 بر انتقال رسوبات معلق در آرایش زیگزاگی موانع، در یک فلوم مستطیلی بررسی شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که در حالت عدم وجود موج عمود بر جریان، غلظت رسوبات معلق در انتهای بازه موانع بیشتر از انتهای بازه بدون موانع هست اما در حالت وجود موج، عکس این قضیه اتفاق میافتد. در شرایط یکسان از دبی، قطر و فاصلهی طولی و عرضی موانع، افزایش شماره موج باعث کاهش اختلاف غلظت رسوبات معلق در پاییندست بازه موانع نسبت به بازه بدون موانع شده است. همچنین درصد کاهش غلظت رسوبات معلق منتقلشده از بازه موانع، نسبت به شرایط عدم وجود موج، کاهش یافته است. به گونهای که غلظت رسوبات معلق منتقلشده، تحت اثر امواج نوع 1، 2، 3 و 4 به ترتیب 2/6%، 9/3%، 6/3% و 1/3% کاهش یافته است و در این شرایط، تحت اثر موج نوع 3 و 4، رسوبات معلق در بالادست بازه موانع ته نشین شدهاند اما 1 و 3 درصد از رسوبات منتقل نشده در بازه موانع، به ترتیب تحت اثر موج نوع 1 و 2 به بازه بدون موانع منتقل شدهاند. همچنین نتایج نشان داده است که با افزایش دامنه موج، توانایی موج در کاهش غلظت رسوبات معلق پاییندست موانع نسبت به بازه بدون موانع افزایش مییابد.
غلظت رسوبات معلق
موج عمود بر جریان
ورتکس
2014
09
23
82
93
https://www.iwrr.ir/article_13441_8039b01c4c4d2e5e31641e6ed5e4d55b.pdf
تحقیقات منابع آب ایران
1735-2347
1735-2347
1393
10
2
بهینهیابی مدل عددی برداشت از آبخوان با استفاده از الگوریتم ژنتیک (مطالعه موردی: آبخوان ساحلی ارومیه)
محمد
نخعی
خالق
محمدی
حسین
رضایی
مدلسازی به عنوان روشی کارآمد، با کمترین هزینه، امکان مطالعه پیچیدگی جریان آب زیرزمینی را برای مدیران فراهم میکند. همواره تعیین میزان برداشت بهینه از آبخوان یکی از پیچیدهترین مسائل پیش روی مهندسین علوم آب بوده است. هدف از این تحقیق، مدیریت بهرهبرداری بهینه از آبخوان دشت ساحلی ارومیه و تعیین نرخ بهینه پمپاژ چاههای بهرهبرداری است؛ تا با جلوگیری از برداشت بیش از حد آب زیرزمینی، بتوان دریاچه ارومیه را از بحران خشک شدن روزافزون نجات داد. در این پژوهش ابتدا مدل جریان آبزیرزمینی محدوده مورد مطالعاتی با استفاده از نرمافزار Visual MODFLOW (Ver 4.2) طراحی و ساخته شد، سپس چاههای منطقه مور مطالعه جهت بهینه کردن نرخ پمپاژ با توجه به ویژگیهای ضریب هدایت هیدرولیکی و ضریب آبدهی ویژه، منطقهبندی گردیدند. در نهایت نرخ پمپاژ چاههای بهره برداری با توجه به هدف مورد نظر (کمینهسازی نرخ پمپاژ چاههای بهرهبرداری) و با استفاده از الگوریتم ژنتیک بهینه گردید.
مدلسازی
آب زیرزمینی
آبخوان ساحلی
شبیهسازی
بهینهسازی
ژنتیک الگوریتم
2014
09
23
94
97
https://www.iwrr.ir/article_13442_f9e53440a6c2775ee74b108682647e3c.pdf