انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Developing a Risk-based Multiple Attribute Group Decision-Making Model for Effective Watershed Management based on the combinational method of IOWA-CP: Case Study of Mashhad Plainتوسعه مدل تصمیمگیری گروهی چندشاخصه ریسک-محور برای مدیریت مؤثر حوضه آبریز بر مبنای روش ترکیبی IOWA-CP: مطالعه موردی دشت مشهد12032636FAرضا جاویدی صباغیانکاندیدای دکتری گروه مهندسی عمران/ دانشکده مهندسی. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران.0000-0001-6093-3273محمدباقر شریفیدانشیار /گروه مهندسی عمران. دانشکده مهندسی. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران.مهدی ضرغامیاستاد/دانشکده مهندسی عمران. دانشگاه تبریز. تبریز. ایران.0000-0001-9179-1431امیرپویان نژادهاشمیدانشیار/ گروه مهندسی کشاورزی و بیوسیستم. دانشگاه ایالتی میشیگان.ایست لنسینگ. میشیگان. 48824. ایالات متحده آمریکا.Journal Article20160802In recent years, inappropriate governance in water resources, qualitative and quantitative degradation and unbalanced allocation of resources, have caused to crisis within the watersheds. Therefore, one of the most important challenges for decision-makers (DMs) is selection of final criteria, evaluation of scenarios, and choosing the preferable scenario for watershed. Selection of final criteria and the best scenario depend on DMs’ preferences and risk attitudes. This paper develops a novel approach based on two types of risk assessment to calculate the score and group consensus degree for selecting final criteria and scenarios’ ranking. In the first type, number of criteria are satisfied, and in the second type, number of DMs’ consensus are considered. Accordingly, the group weights and consensus degrees of initial criteria are calculated in several risk attitudes, using the ordered weighted averaging operator and the compromise programming. The final criteria are selected based on the combinational group weights-consensus degrees, compared with an acceptable threshold level. Then, the suggested scenarios are evaluated with respect to the final criteria, and the best scenario is selected based on the proposed method using the risk assessments. This approach has been developed for Mashhad plain, to select the final criteria and the best scenario in 2040. The results show that the number of final criteria and scenarios’ ranking depend on the two risk assessment types. Finally, the sustainable development was analyzed to determine the preferable scenarios for satisfying the most important criteria. Development of this method is recommended for watershed management in Iran.در سالهای اخیر حکمرانی و مدیریت نامناسب منابع آب، محدودیت کمی و کیفی و تخصیص نامتعادل این منابع، وضعیت حوضههای آبریز را با بحران تأمین آب مواجه ساخته است. بنابراین یکی از اساسیترین چالشهای تصمیمگیران، انتخاب شاخصهای نهایی تصمیمگیری و ارزیابی طرحهای تأمین آب براساس شاخصهای منتخب بهمنظور تعیین طرح اولویتدار در حوضه آبریز است. انتخاب شاخصهای نهایی و طرح برتر، به اولویتهای تصمیمگیران و ریسک تصمیمگیری وابسته است. رویکرد این پژوهش، استفاده از دو نوع ارزیابی ریسک در محاسبه امتیاز و درجه اجماع گروهی بهمنظور انتخاب شاخصهای نهایی و رتبهبندی طرحها است. در ریسک نوع اول تأمین تعداد شاخصها توسط طرحها، و در ریسک نوع دوم اجماع گروهی تعداد تصمیمگیران ارزیابی میگردد. برایناساس، وزنها و درجههای اجماع گروهی شاخصهای اولیه توسط عملگر میانگین وزنی مرتب استقرایی و روش برنامهریزی سازشی در حالتهای مختلف ریسک محاسبه میگردند. شاخصهای نهایی با استفاده از ترکیب مقادیر وزن و درجه اجماع و مقایسه با حد آستانه قابلقبول انتخاب میشوند. در ادامه، طرحهای پیشنهادی با توجه به شاخصهای منتخب ارزیابی میگردند و براساس روش ترکیبی، رتبهبندی طرحها از دیدگاه تصمیمگیران در حالتهای مختلف ریسک مشخص میگردد. مدل پیشنهادی در تعیین شاخصهای نهایی و طرح برتر مدیریت دشت مشهد برای سال 1420 توسعه یافته است. نتایج بیانگر وابستگی تعداد شاخصهای منتخب و رتبه طرحها به دو نوع ارزیابی ریسک تصمیمگیری است. در مقایسه نهایی طرحها، در تحلیلی مبتنی بر تأمین مهمترین شاخصهای اهداف توسعه پایدار، طرحهای اولویتدار مشخص گردیدند. توسعه فرآیند تصمیمگیری گروهی در این تحقیق برای مدیریت جامع حوضههای آبریز کشور پیشنهاد میگردد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Conjunctive Use of Water Resources Based on Drought Effects Reductionبهره برداری تلفیقی از منابع آب با تأکید بر کاهش اثرات خشکسالی203740555FAوحید رقیبیکاندیدای دکترای /مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهانحمیدرضا صفویدانشیار/ دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهانسید محمد مرتضوی نائینیمؤسسه تغییرات محیط زیست/ دانشگاه آکسفورد، انگلستانJournal Article20160928In the recent decades, continuous droughts in Iran caused a growing withdrawal trend from groundwater resources and reduce in surface water resources, especially storage volume of dams. Therefore, exploit of water resources requires reviewing based on hydrologic conditions and especially, drought. On the other side, for the definition and characterization of drought by indices, a comprehensive survey of data existence, index applicability and goals in water resources operation is needed. In this article and towards an applicable standardized index in the conjunctive use of water resources, nonparametric functions used to achieve integration and applicability. The status of water resources is calculated via integration of climatic water balance and available hydrologic water by multivariate nonparametric function to obtain integrated drought index (IDI). In this study, the Zayandehrud River Basin is selected as the case study due to conjunctive use of surface and groundwater and occurrence of recent droughts in it. Zayandehrud Dam has a key role in streamflow regulation for downstream demands in the basin. With the index tool to determine the condition of the subbasins, dam and groundwater resources reoperation is followed by the purpose of the minimum drought intensity. This way of operation resulted in demands supply reliability of more than 90%, Lenjanat aquifer balance, storage increase of Isfahan-Borkhar and Kuhpaye-Segzi aquifers by 400 million cubic meters, supply of Gavkhooni wetland water right with reliability of 96% and mean increase of 2.7 million cubic meters per month in streamflow entering the wetland in comparison with the past.در چند دهه اخیر وقوع خشکسالی های ممتد در کشور باعث روند فزاینده برداشت از منابع آب زیرزمینی و از طرف دیگر کاهش منابع آب سطحی به ویژه حجم ذخیره در مخازن سدها شده است. لذا بهره برداری از منابع آب نیاز به بازنگری براساس شرایط هیدرولوژیک به وقوع پیوسته و به ویژه خشکسالی دارد. از طرف دیگر برای تعریف خشکسالی و تبیین آن بهوسیله شاخصها، احتیاج به بررسی همه جانبه از نظر وجود داده، کاربردی بودن شاخص و حصول اهداف در زمینه بهره برداری از منابع آب دارد. در این مقاله و در راستای استاندارد سازی شاخص کاربردی در زمینه بهره برداری تلفیقی از منابع آب، از توابع غیرپارامتریک استفاده شده تا جامعیت و کاربردی بودن آن حاصل شود. وضعیت منابع آب از طریق ادغام بیلان اقلیمی و آب دسترس هیدرولوژیکی بهوسیله تابع غیرپارامتریک چند متغیره محاسبه شده تا شاخص یکپارچه خشکسالی (IDI1) به دست آید. در این مطالعه حوضه آبریز زایندهرود به دلیل بهره برداری تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی و وقوع خشکسالی های اخیر در آن به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. در این حوضه سد زایندهرود نقش کلیدی در تنظیم جریان سطحی برای مصارف مختلف زیر دست آن را دارد. این شیوه بهره برداری با قابلیت اطمینان بالای %90 در تأمین نیازها سبب تعادل آبخوان لنجانات، افزایش ذخیره دو آبخوان اصفهان-برخوار و کوهپایه-سگزیی،تأمین حقابه تالاب گاوخونی با قابلیت اطمینان %96 و افزایش متوسط 7/2 میلیونمترمکعب در ماه در ورودی به تالاب نسبت به گذشته شده است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Development of Integrated Multi-Objective Strategy for Reallocation of Water Resources in Agriculture Systems; Case Study: Zarinehrood Basinتوسعه رویکرد چندهدفه تلفیقی جهت بازتخصیص بهینه منابع آب در سیستمهای کشاورزی، مطالعه موردی: حوضه آبریز زرینهرود385234119FAمحمد ابراهیم بنی حبیبدانشیار/ گروه مهندسی آبیاری زهکشی. دانشگاه تهران. پردیس ابوریحانمحمود محمد رضاپور طبریاستادیار/ گروه مهندسی عمران. دانشکده فنی. دانشگاه شهرکرد0000-0002-4837-5026محسن محمد رضاپور طبریدانشجوی کارشناسی ارشد منابع آب/ دانشگاه تهران. پردیس ابوریحانJournal Article20160815Population growth causes an increase in different sectors water use. This increase requires new strategies for optimal water resources management. In this research, a three objective model was developed for maximization of economic benefit, maximization of reliable water supply and minimization of water withdraw from aquifers. In proposed model, aquifer and reservoir were considered as elements of water resources. Based on allocated water, water requirements, maximum yield of each product, production function were defined and economic benefits of regions in study area were determined. Using NSGA-II algorithm, Pareto trade-off curves for objective with various scenarios of cropping, economic benefit functions in Zarinehrood basin were derived. Since the points on trade-off curve cannot fully satisfy three objectives, optimal point was selected using Borda aggregation method and integration of five multicriteria decision models’ results. Result of comparison between current and optimal allocation demonstrates that we gained 42.5% water save by applying proposed model. In addition, comparison of current and optimal economic benefit showed that the benefit increased from 1,137,730 billion IRR to 1,285,971 billion IRR (13% increase). The result of this research can be used in other basins for decreasing in agricultural water use from water resources and increasing farmers’ income by optimal cropping pattern.افزایش جمعیت منجر به افزایش نیازهای آبی در بخشهای مختلف شده است. این شرایط نیازمند اعمال راهکارهایی جهت مدیریت بهینه آب میباشد. در این تحقیق، مدل سه هدفهایی جهت حداکثر نمودن سود اقتصادی، حداکثرسازی تأمین مطمئن نیازها آبی و حداقلسازی برداشت از آبخوان پنج بازه مطالعاتی حوضه زرینهرود تدوین گردید. در مدل پیشنهادی، آبخوانهای تکاب، سقز، میاندوآب و صائینقلعه و مخزن سد زرینهرود به عنوان مؤلفههای سیستم منابع آب لحاظ گردید. بر مبنای آب تخصیصی، نیاز آبی و حداکثر عملکرد محصولات، تابع تولید تعریف و با توجه به سطح زیرکشت، منافع اقتصادی پنج بازه محاسبه شد. با استفاده از الگوریتم NSGA-II، منحنی تبادل بهینه بین اهداف که بیانگر سناریوهای مختلف کشت و تخصیص منابع آب میباشند، استخراج شد. از آنجا که نقاط واقع بر منحنی تبادل نمیتواند به طور همزمان هر سه هدف مورد اشاره را ارضا نماید، نقطه بهینه با استفاده از روش گزینش اجتماعی بردا و ترکیب روشهای تصمیمگیری انتخاب گردید. مقایسه نتایج بین وضعیت تخصیص تحت شرایط موجود و بهینه نشان میدهد که میتوان با اعمال مدل پیشنهادی، بطور متوسط به میزان 5/42 درصد در برداشت از منابع آب صرفهجویی نمود. همچنین مقایسه منافع اقتصادی حاصل از شرایط بهینه و موجود نشان میدهد که با اجرای سناریوی پیشنهادی میتوان با افزایش 13 درصدی، منفعت کشاورزی را از 1137730 به 1285971 میلیارد ریال بهبود داد. نتایج این تحقیق میتواند در سایر حوضههای آبریز، جهت کاهش مصرف آب کشاورزی از منابع آب و افزایش در آمد کشاورزان از طریق بهینهسازی الگوی کشت مورد استفاده قرار گیرد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Optimization and Simulation of Integrated Hydraulic and Water Resources by Using Developed Dynamic Programming
(Case Study: Central Plateau in Iran)بهینه سازی و مدل سازی تلفیقی هیدرولیک و منابع آب پروژه انتقال آب بین حوضه ای با استفاده از برنامه ریزی پویا اصلاح شده (مورد مطالعاتی: فلات مرکزی ایران)536832741FAرامین منصوریدانشجو دکتری /سازه های آبی .دانشگاه لرستان و هیئت علمی دانشگاه آزاد .واحد سیرجانحسن ترابی پودهاستادیار/ گروه مهندسی آب. دانشگاه لرستانامیرحمزه حقی آبیدانشیار/ گروه مهندسی آب .دانشگاه لرستانحجت الله یونسیاستادیار /گروه مهندسی آب .دانشگاه لرستانJournal Article20160510The distribution of water resources and rainfall in the world is not same, inter-basin water transfer in the form of water projects for the collection, transmission and creation of appropriate quality for balanced development of human activity is necessary. On the other hand in the management of water resources in addition to the issues we face at the same time exploiting reservoirs with hydraulic and water resources were important and both hydraulic and hydrologic modeling flow conditions must be considered together. In this study, three dams (Yalan, Pashandegan and Gokan) and two water transfer tunnels were used for transferring water from Yalan dam to Gokan dam. For this project simulating and optimizing, two algorithms connected with together in visual Basic and linked dynamic with Epanet software and solve water resources model, hydraulic and dynamic programming. Since the water flow through the tunnel is under pressure, increasing dam height will cause the decrease of tunnel diameter for 95% water conveyance efficiency. The results showed that Yalan and Pashandegan dam with a height of 148.37 and 59.36 m, respectively, and Yalan-Pashandegan and Pashandegan -Gokan tunnel diameter with 2.8 and 2.95 m, respectively, were the most economically optimal combination for water transferring in this project that has 5313.69 million Rials costs.از آنجایی که پراکنش منابع آب و نزولات در جهان متناسب نمیباشد، انتقال بین حوضهای آب در قالب طرحهای آبی برای جمعآوری، انتقال و ایجاد کیفیت مناسب برای توسعه موزون فعالیتهای انسانی لازم است. از طرف دیگر در بحث مدیریت منابع آب علاوه بر بهره-برداری مخازن با مباحثی روبرو هستیم که همزمان بحث هیدرولیک و منابع آب در این شرایط مهم بوده و هر دو شرایط هیدرولیکی و هیدرولوژیکی برای مدلسازی جریان میبایست تواماً مورد بررسی قرار بگیرد. در این تحقیق سه سد (یلان، پشندگان و گوکان) و دو تونل انتقال برای انتقال آب از سد یلان به سد گوکان مورد استفاده قرار گرفتهاند. بهمنظور مدلسازی و بهینهسازی این پروژه همزمان دو الگوریتم در محیط ویژوال بیسیک با یکدیگر و با نرمافزار Epanet بصورت دینامیکی ارتباط داشته و مدل منابع آب، هیدرولیک و برنامهریزی پویا اصلاح شده را حل میکند. از آنجایی که انتقال آب در تونلها بهصورت تحت فشار میباشد و کل پروژه برای راندمان انتقال آب 95 درصد تعریف شده است، با افزایش ارتفاع هریک از سدها میبایست قطر تونل انتقال کاهش یابد تا بتواند راندمان مذکور را داشته باشد. نتایج تحقیق نشان میدهد ارتفاعهای 37/148 و 36/59 متر بترتیب برای سد یلان و پشندگان و قطر تونلهای 8/2 و 95/2 متر برای تونلهای یلان – پشندگان و پشندگان – گوکان از نظر اقتصادی بهترین گزینه میباشند. از تحلیل اقتصادی موجود در برنامهریزی پویا اصلاح شده هزینه کل پروژه با در نظر گرفتن راندمان انتقال 95 درصد برابر 69/5313 میلیار ریال برآورد شده است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Simulation and Assessment of management practices for reduction of nutrients discharge to the Zrebar Lake using SWAT modelشبیه سازی و ارزیابی راهکارهای مدیریتی برای کاهش مواد مغذی ورودی به دریاچه زریبار با استفاده از مدل SWAT698732705FAسمیه ایمانی امیرآباددانش آموخته کارشناسی ارشد/ مهندسی منابع آب . دانشکده کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرسمجید دلاوراستادیار/گروه مهندسی منابع آب.دانشکده کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرسمحمد حسین نیک سخناستادیار /گروه مهندسی محیط زیست. دانشکده محیط زیست.دانشگاه تهرانJournal Article20160331In recent years, eutrophication is one of the main challenges in many water bodies, especially lakes and reservoirs. Zrebar Lake as a freshwater lakes in the country that is facing severe eutrophication problem. The main goal of this study is to find solutions to enhance the water quality using integrated simulation approach. For this purpose, Soil and Water Assessment Tool (SWAT) is used as a water resources and agricultural systems simulation model As well as interaction of lake Basin with the changes in lake water quality and quantity. In this study, the impact of the various management practices (BPMs) in critical areas in terms of how to influence them in improving water quality, yield crops and economic costs of their implementation were evaluated and finally the optimal solutions were selected using TOPSIS multi-criteria decision-making method. The results showed that, the filter strip, pollution control emissions in upstream (Qezelchesoo channel) and reduce fertilizer consumption up to 25%, respectively are the best management options in the basin.در سالهای اخیر پدیده تغذیهگرایی به یکی از چالشهای جدی در بسیاری از پیکرههای آبی، بویژه دریاچهها و مخازن سدها تبدیل شده است. دریاچه زریبار از جمله دریاچههای آب شیرین در کشور است که با مساله شدید تغذیهگرایی مواجه میباشد. هدف از این پژوهش، دستیابی به راهکار مدیریتی مناسب برای ارتقای سطح کیفی این دریاچه با در نظر گرفتن یک رویکرد شبیه سازی جامع است. بدین منظور، از مدل SWAT به عنوان مدل شبیهساز سیستم منابع آبی و کشاورزی حوضه آبریز دریاچه و همچنین اندرکنش آن با تغییرات کمی و کیفی آب دریاچه استفاده شده است. در این مطالعه، تاثیر بکارگیری انواع راهکارهای مدیریتی (BMPs) در مناطق بحرانی از منظر نحوه اثرگذاری آنها در بهبود شرایط کیفی دریاچه، عملکرد محصولات کشاورزی منطقه و همچنین کاهش هزینههای اقتصادی اجرای آن ها مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت با روش تصمیمگیری چند معیاره TOPSIS راهکارهای بهینه انتخاب شدند. نتایج نشان میدهد که از بین انواع راهکارهای مدیریت مزرعه و اجرایی اعمال شده، فیلتراسیون گیاهی، کنترل انتشار بار آلودگی در بالادست (کانال قزلچهسو) و کاهش مصرف کود حداکثر تا 25% به ترتیب بعنوان بهترین گزینههای مدیریتی در سطح حوضه می باشند.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Solar radiation prediction using metrological parametersتخمین تابش خورشیدی با استفاده از پارامترهای هواشناسی8810032909FAسید مرتضی سیدیاناستادیار/ دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه گنبد کاووس.گنبد کاووس. ایرانمعصومه فراستیاستادیار /دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه گنبد کاووس.گنبد کاووس.ایران.حامد روحانیاستادیار /دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه گنبد کاووس. گنبد کاووسعلی حشمت پوراستادیار /دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه گنبد کاووس.گنبد کاووسJournal Article20160717In this study, meteorological data, including maximum and minimum temperatures, wind speed, sunshine hours, degree of cloudiness, precipitation, pressure and humidity were collected in the sixth station of Mashhad, Isfahan, Ramsar, Zahedan, Urmia and Shiraz. The results showed that in all stations the maximum temperature and sunshine hours, in 5 stations degree of cloudiness and in 4 station pressure and wind speed component parameters affecting solar radiation. The most important influencing parameters are different at each station so that wind speed in 4 stations and sunshine hours in three stations are ranked first and second. Checking all parameters show that maximum temperature and the degree of cloudiness effective on solar radiation but is the least important parameters. After determining the effective meteorological parameters at each station, solar radiation was estimated using support vector machine (SVM) and three experimental methods Angstrom, Hargreaves and Abdullah. Hargreaves method estimate solar radiation less accurate than the two other experimental method. SVM estimate solar radiation in the test phase at Isfahan, Mashhad, Urmia, Ramsar, Shiraz and Zahedan stations by RMSE error 1.38, 1.28, 1.36, 1.51, 1.21 and 1.58 MJm-2d-1 and MEF error 3.59, 5.50, 4.18, 7.96, 3.26 and 5.17 percent. SVM estimate solar radiation with greater accuracy than empirical methods in all stations using artificial intelligence.در این تحقیق اطلاعات هواشناسی شامل: دمای بیشینه و کمینه، سرعت باد، ساعت آفتابی، ابرناکی، بارندگی، فشار هوا و رطوبت در شش ایستگاه هواشناسی همدیدی مشهد، اصفهان، رامسر، زاهدان، ارومیه و شیراز جمعآوری گردید. با استفاده از آزمون گاما پارامترهای هواشناسی موثر بر تابش خورشیدی در هر ایستگاه تعیین شد. نتایج نشان داد در تمام ایستگاهها دمای بیشینه و ساعت آفتابی، در پنج ایستگاه ابرناکی و در چهار ایستگاه فشار هوا و سرعت باد جزء پارامترهای تأثیرگذار بر تابش خورشیدی است. پس از تعیین پارامترهای هواشناسی موثر در هر ایستگاه، تابش خورشیدی با استفاده از ماشین بردار پشتیبان (SVM) و سه روش تجربی آنگسترم، هارگریوز و عبدالله پیشبینی گردید. در ایستگاههای مورد بررسی دقت روشهای آنگستروم و عبدالله روند خاصی ندارد، در بعضی از ایستگاهها روش آنگستروم و در برخی دیگر روش عبدالله تابش را با دقت بیشتری پیشبینی کردند. روش هارگریوز تابش خورشیدی را نسبت به دو روش تجربی دیگر با دقت کمتری پیشبینی کرده است. SVM توانسته تابش خورشیدی را در مرحله آزمون در ایستگاههای اصفهان، مشهد، ارومیه، رامسر، شیراز و زاهدان به ترتیب با ریشه میانگین مربع خطای (RMSE) 38/1، 28/1، 36/1، 51/1، 21/1 و 58/1 MJm-2d-1 و خطای MEF 59/3، 50/5، 18/4، 96/7، 26/3 و 17/5 درصد پیشبینی کند. SVM توانسته در تمام ایستگاهها با استفاده از هوش مصنوعی تابش خورشیدی را با دقت بالاتری نسبت به روشهای تجربی پیشبینی نماید. تابش خورشیدی در ایستگاه اصفهان با کمترین مقدار خطا و در ایستگاه رامسر با بیشترین مقدار خطا پیشبینی شده است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522نظام حقوقی آلودگی منابع آب در ایراننظام حقوقی آلودگی منابع آب در ایران10111032928FAسیدناصرالدین بدیساردانشجوی دوره دکتری حقوق عمومی/واحد اصفهان (خوراسگان) دانشگاه آزاد اسلامی.اصفهان. ایرانسیدمحمدصادق احمدیاستادیار/گروه حقوق عمومی.واحد اصفهان (خوراسگان) دانشگاه آزاد اسلامی.اصفهان.ایرانمسعود راعیدانشیار/ گروه حقوق. واحد نجف آباد.دانشگاه آزاد اسلامی.اصفهان.ایرانJournal Article20160404اخیراً دغدغه های روز افزونی در مورد حفظ کیفیت آب بروز نموده است که مقاله حاضر که به روش کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته و با روش توصیفی و تحلیل حقوقی است تلاش دارد سیاست تقنینی کشور ایران راجع به حفاظت کیفی منابع آب را بیان و وظیفه متولیان آب را به آنها گوشزد نماید تا از این رهگذر بتوان از وسعت جرایم علیه آلودگی آبها کاست.<br />با بررسی قوانین و مقررات راجع به جلوگیری از آلودگی منابع آب به نظر میرسد اصل پنجاهم قانون اساسی ، سند چشم انداز و دیگر قوانین و مقرراتی که در کشور به منظور حفاظت از محیط زیست تصویب شده است نشان دهنده توجه جدی دولتمردان و مردم به این موضوع است اما به رغم تلاش های مداوم بخش های گوناگون ، کشور ما هنوز با چالش های زیست محیطی جدی مانند آلودگی منابع آب روبرو است .<br /> عوامل مختلفی از جمله: تعداد قوانین و مقررات و پراکندگی آنها وجود احکام کلی و مبهم ، عدم وجود قانون واحد ،عدم استفاده از کار شناسان متخصص در تدوین قوانین،وجود قوانین متداخل،عدم بازدارندگی مجازات ها ،عدم تعامل بین نهاد های کلیدی در بعضی مواقع ،عدم توجه به نقش سازمانهای غیر دولتی ،عدم فرهنگ سازی در جامعه و... باعث شده آنگونه که شایسته است حفاظت قانونی از کیفیت منابع آب موفقیت آمیز نباشد .اخیراً دغدغه های روز افزونی در مورد حفظ کیفیت آب بروز نموده است که مقاله حاضر که به روش کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته و با روش توصیفی و تحلیل حقوقی است تلاش دارد سیاست تقنینی کشور ایران راجع به حفاظت کیفی منابع آب را بیان و وظیفه متولیان آب را به آنها گوشزد نماید تا از این رهگذر بتوان از وسعت جرایم علیه آلودگی آبها کاست.<br />با بررسی قوانین و مقررات راجع به جلوگیری از آلودگی منابع آب به نظر میرسد اصل پنجاهم قانون اساسی ، سند چشم انداز و دیگر قوانین و مقرراتی که در کشور به منظور حفاظت از محیط زیست تصویب شده است نشان دهنده توجه جدی دولتمردان و مردم به این موضوع است اما به رغم تلاش های مداوم بخش های گوناگون ، کشور ما هنوز با چالش های زیست محیطی جدی مانند آلودگی منابع آب روبرو است .<br /> عوامل مختلفی از جمله: تعداد قوانین و مقررات و پراکندگی آنها وجود احکام کلی و مبهم ، عدم وجود قانون واحد ،عدم استفاده از کار شناسان متخصص در تدوین قوانین،وجود قوانین متداخل،عدم بازدارندگی مجازات ها ،عدم تعامل بین نهاد های کلیدی در بعضی مواقع ،عدم توجه به نقش سازمانهای غیر دولتی ،عدم فرهنگ سازی در جامعه و... باعث شده آنگونه که شایسته است حفاظت قانونی از کیفیت منابع آب موفقیت آمیز نباشد .انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Evaluation of contaminant transport model Uncertainty in column experimentبررسی عدم قطعیت مدل های ستون تجربی انتقال آلاینده11112533132FAسعیده سامانیدانشجوی دکتری هیدروژئولوژی/گروه علوم زمین دانشگاه تبریز. تبریز. ایراناصغر اصغری مقدمدکتری هیدروژئولوژی/استاد گروه علوم زمین دانشگاه تبریز. تبریز. ایرانJournal Article20160702To assess the uncertainty of contaminant transport models in column experiments selecting the reliable models for simulating column experiments and estimation of reliable parameters, is essential for the identification of processes governing contaminant transport. So overall goal of this study is specifying the uncertainty associated with the development model by defining several conceptual models for selecting the most probable model and the best estimate of contaminant transport models parameters and model prediction. For exploring uncertainty in column experiment, we consider four models from the literature including the equilibrium and non-equilibrium convection dispersion models. CDE1 and CDE2 convection-dispersion models, MIM1 and MIM2 mobile-immobile models. The model selection criteria are used to evaluate the probabilities of the four models. Using the full covariance matrix that consider residual correlation will couse definitive recommendations on the basis of AIC, AICc, BIC, and KIC statistics and model probability. The result show that the distribution of probability between models is not uniform and for slow flow case because equilibrium assumption may be satisfied, CDE2 and for high flow case MIM1 are receiving High model probability. Finally we can conclude from this study that the reliability of the model’s data interpretation can be improved by considering alternative transport processes and quantifying uncertainty in the experiment.انتخاب مدل قابل اعتماد برای شبیه سازی ستون تجربی در شناسایی فرایندهای حاکم بر انتقال آلاینده و محاسبه پارامترهای قابل اعتماد ضروری میباشد. هدف این تحقیق تعیین عدم قطعیت همراه با توسعه مدل از طریق تعریف چندین مدل انتقال جایگزین، جهت انتخاب محتملترین مدل و بهترین برآورد از پارامترهای مدل انتقال است. در این مطالعه جهت بررسی عدم قطعیت در مدلهای ستون تجربی چهار مدل مفهومی مختلف شامل: CDE1 و CDE2 مدلهای تعادلی کانوکشن-دیسپرژن، MIM1 و MIM2 مدلهای غیر تعادلی متحرک- غیر متحرک از منابع استفاده گردیده است. روشهای انتخاب معیار مدل( AIC، AICC، BIC و KIC) برای ارزیابی احتمال مدلهای مفهومی جایگزین مورد استفاده قرار گرفت. برای دستیابی به نتایج قابل اعتماد در روشهای انتخاب معیار، در محاسبه احتمالات مدل، همبستگی زمانی بین دادهها حذف گردید. نتایج نشان میدهد که احتمال بین مدلها در همه روشها دارای توزیع غیر یکنواخت می-باشد به طوری که در وضعیت سرعت جریان پایین مدل CDE2 به دلیل برقراری شرط تعادل فیزیکی در محیط خاک و در وضعیت سرعت جریان بالا مدل MIM1 دارای بالاترین احتمال و کمترین عدم قطعیت میباشند. محاسبات احتمالات مدل در مرحله صحت سنجی نیز این نتایج را تأیید کرد. در نهایت میتوان نتیجه گرفت که قابلیت اطمینان از تفسیر دادههای مدل از طریق در نظر گرفتن عدم قطعیت مدلهای جایگزین افزایش مییابد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Uncertainty analysis of soil parameters in soil moisture profile uncertainty using fuzzy set theoryبررسی عدم قطعیت پارامترهای خاک بر عدم قطعیت پروفیل رطوبتی با استفاده از نظریهی مجموعههای فازی12613833177FAمرضیه خرمیدانشجوی دکتری/ آبیاری و زهکشی . دانشگاه فردوسی مشهدبیژن قهرماناستاد/ گروه مهندسی آب .دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20160530Uncertainty is the measure of the reliability associated with a particular set of results. There are a lot of effective parameters in water movement through the unsaturated zone and obtaining measurement or estimation of them are difficult and have a kind of uncertainty.In this study, a methodology based on fuzzy set theory is presented to express imprecision of input data, in terms of fuzzy number, to quantify the uncertainty in prediction. Richards’ equation as a certain model was solved numerically .To estimate uncertainty in model; input parameters (θs, θr, Ks, α and n) were introduced as fuzzy parameters. After introducing suitable fuzzy membership functions for input parameters, at different β level cuts in input parameters, there will be boundaries for each parameter, then the mathematical operation on fuzzy sets are performed at different β- cut levels and result interval boundaries for the moisture in specific time and location. Corresponding to different β- cuts, fuzzy membership functions were derived for soil moisture at any time and depth. The results showed that uncertainty in simulating soil moisture profile is minimum in saturated phase and it is maximum in advance phase, that’s because of maximum number of parameters that taking part with maximum uncertainty in this phase. The shape of fuzzy membership function for soil moisture in specific time is varying for different depths because the rule of effective initial parameters in any time and depth are different.عدم قطعیت ابزاری برای سنجش اعتماد پذیری سیستم یا پارامترهای آن میباشد. در بررسی حرکت آب در خاک غیر اشباع پارامترهای زیادی موثر هستند، که اندازهگیری یا برآورد آنها دشوار بوده و به نوعی دارای عدم قطعیت میباشند. در این پژوهش، بر اساس نظریهی مجموعههای فازی، رویکردی جایگزین برای بیان نادقیقی پارامترهای مدل و پیش بینی عدم قطعیت در شبیهسازی مدل به کار گرفته شد. ابتدا معادله ریچاردز به عنوان یک مدل قطعی برای حرکت آب در خاک به صورت عددی حل گردید. برای به دست آوردن عدم قطعیت در شبیه سازی این مدل، متغیرهای ورودی (θs، θr ، Ks ، α و n) به عنوان توابع فازی معرفی شدند. پس از ساختن توابع فازی مناسب برای هر یک از ورودیها، برای هر برش β مشخص مقادیر مرزی برای این پارامترها به دست آمد، با استفاده از این مقادیر و با درنظر گرفتن قیدهای خاص، مقادیر بیشینه و کمینه رطوبت در زمان و مکان مشخص با استفاده از حل عددی معادله ریچاردز به دست آمد. نتایج نشان داد که عدم قطعیت در شبیه سازی پروفیل رطوبتی خاک در فاز اشباع کمترین و در فاز پیشروی بیشترین مقدار را به خود اختصاص میدهد که علت این امر بیشترین اثر عدم قطعیت ذاتی پارامترهای ورودی و نتیجه این عدم قطعیت در پروفیل رطوبتی در فاز پیشروی است. شکل توابع فازی به دست آمده برای رطوبت خاک در زمان مشخص، در عمقهای مختلف خاک متفاوت بود که متاثر از نقش پارامترهای اولیه در هر زمان و مکان خاص در نتایج خروجی رطوبت میباشد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Assessment of management alternatives for maintaining watershed sustainability in the climate scenariosارزیابی گزینههای مدیریتی برای حفظ پایداری حوضه آبریز در سناریوهای اقلیمی13915234121FAالهه پناهیدانش آموخته کارشناسی ارشد /منابع آب . دانشگاه رازیعلی بافکاراستادیار/ گروه مهندسی آب. دانشگاه رازیمریم حافظ پرستاستادیار /گروه مهندسی آب. دانشگاه رازیJournal Article20160518In this study, changes in temperature and precipitation in the two periods 2020-2039 and 2040-2059 with the composition of the weighted average of the output of seven climate model is calculated under the three emission scenarios. Then, discharge in to the Jamishan dam in effect of climate change is predicted in IHACRES daily model. Based on the results of the simulation scenarios of status quo and climate scenarios, in the WEAP model, applicable management alternatives to the region in each scenario was simulated again. In this regard, maintaining the sustainability of the basin, social, economic and environmental criteria are considered and assess to each criterion number of indicators was calculated. In order to prevent personal opinion on the preferred alternative numerical objective weighting methods are used for them. Finally three-dimensional matrix, scenario- alternative- index is solved by Multi-criteria decision making methods. In overall, the results of climate change show that the annual precipitation and temperature are decreased and increased respectively. The results of multi- criteria decision making shows that in S1 scenario the 6 and 2 alternatives, respectively are the best. In the period of 2020-2039, under all three scenarios, alternative 4 and 6 are the best and in the period of 2040-2059, in the A1B and A2, alternative 4 and 2 and in the scenario B1 alternative 4 and 6 are the best.در این پژوهش تغییرات پارامترهای اقلیمی دما و بارش در دو دوره 2020-2039 و 2040-2059 با مدل ترکیبی حاصل از میانگین وزنی خروجی هفت مدل اقلیمی تحت سه سناریو انتشار محاسبه شد. سپس آبدهی ورودی به سد جامیشان با خروجی مدل تغییراقلیم در مدل روزانه IHACRES پیشبینیگردید. بر اساس نتایج شبیهسازی سناریوهای ادامه وضع موجود و سناریوهای اقلیمی، در مدل WEAP، گزینههای مدیریتی قابل اجرا برای منطقه در هر سناریو مجددا شبیهسازی گردید. در این راستا به منظور حفظ پایداری حوضه آبریز، معیارهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در نظرگرفتهشد و برای ارزیابی هر معیار تعدادی شاخص محاسبهشد. بهمنظور جلوگیری از اعمال نظر شخصی در انتخاب گزینه برتر از روشهای وزندهی عددی برای شاخصها استفاده شد. در نهایت حل ماتریس سه بعدی سناریو-گزینه-شاخص، با روشهای تصمیمگیری چند معیاره انجامگرفت. نتایج بررسی تغییر اقلیم به صورت کلی نشاندهنده کاهش بارش و افزایش دمای سالانه است. نتایج تصمیمگیری چند معیاره نشانداد تحت سناریو S1، گزینه 6 و 2 بهترین گزینه خواهندبود. در دوره 2020-2039، تحت هر سه سناریو گزینه 4 و 6 بهترین گزینه و در دوره 2040-2059، تحت سناریوهای A1B و A2، گزینههای 4 و 2 و تحت سناریو B1 گزینههای 4 و 6 بهترین گزینه هستند.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Combined Application of Artificial Neural Network and Computational Methods to Estimate the Reference Evapotranspirationکاربرد تلفیقی شبکه عصبی و روش های محاسباتی جهت تخمین دقیق تر تبخیر-تعرق مرجع15216234396FAعلی شعبانیاستادیار /بخش مهندسی آب. دانشگاه فسا.علیرضا سپاسخواهاستاد/ بخش مهندسی آب. دانشگاه شیرازمهدی بهرامیاستادیار/ بخش مهندسی آب. دانشگاه فسا.فاطمه رزاقیاستادیار /بخش مهندسی آب. دانشگاه شیراز.Journal Article20160716Estimation of reference evapotranspiration (ETo) is essential for many issues i.e., irrigation and drainage, hydrology, environment, soil erosion and water resources. Using the artificial neural network (ANN) to estimate ETo is common in a lot of studies. But what has not been addressed in previous studies is using meteorological data as an input of neural network together with computational methods. In this study, calculated ETo by computational methods including Jensen-Haise, Turc, Hargreaves-Samani and pan evaporation methods accompanying with meteorological data were used as input data. Results showed that using the calculated ETo by Jensen-Haise method together with meteorological data as input data resulted in closer estimation to calculated ETo by Penman-Montieth-FAO among all of computational methods. Using the calculated ETo by other methods along with meteorological data improved the ETo estimation compared with using the meteorological data lonely, however, accuracy of ETo estimation by using these methods were still low.در بسیاری از مسائل آبیاری و زهکشی، هیدرولوژی، محیط زیستی، فرسایش خاک و منابع آب تخمین دقیق تر تبخیر-تعرق اهمیت زیادی دارد. استفاده از شبکه عصبی مصنوعی یکی از روش های تخمین تبخیر-تعرق مرجع میباشد. تاکنون در بیشتر مقالات منتشر شده داده های اقلیمی به عنوان ورودی شبکه عصبی جهت تخمین تبخیر-تعرق مرجع مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق از تبخیر-تعرق محاسبه شده بوسیله روش های محاسباتی هارگریوز ـ سامانی، جنسن ـ هیز، تورک و روش تشت تبخیر در کنار داده های هواشناسی به عنوان داده های ورودی شبکه عصبی مصنوعی استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین روش های مذکور که به همراه داده های هواشناسی به عنوان داده های ورودی شبکه عصبی استفاده شده تنها روش جنسن ـ هیز منجر به تخمین تبخیر-تعرق مرجع روش استاندارد پنمن-مانتیس-فائو با دقت بالا گردید و در بقیه روش ها استفاده از شبکه عصبی مصنوعی به همراه روش های محاسباتی اگرچه اندکی دقت تخمین را بهبود داده اما همچنان دقت این روش ها برای محاسبه تبخیر – تعرق مرجع پایین میباشد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Evaluation and improvement of snow cover detection from MODIS imagesارزیابی و بهبود الگوریتم تشخیص پوشش سطح برف از تصاویر سنجنده MODIS16317739359FAمسعود تصدیقیاندانشآموخته کارشناسی ارشد /مدیریت منابع آب. دانشکده مهندسی عمران.دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسیمجید رحیم زادگاناستادیار /گروه مدیریت منابع آب.دانشکده مهندسی عمران.دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین0000-0002-2632-4869Journal Article20160816Information from snow cover as one of the major resources of the groundwater, drinking and agriculture water has a significant importance in water resources management. One of the important sources of data for snow cover detection are the MODIS satellite images, which snow products were produced using them routinely. This research aims to improve the snow cover detection algorithm of MODIS using topography correction and Land Surface Temperature thresholding. In this regard, Northwestern part of Iran was selected as a pilot area, and because of the lack of field snow area data, Landsat 8 images were chosen as ground truth. Five appropriate simultaneous MODIS and Landsat 8 images in 2014 and 2015 years were prepared and 5 samples with 10000 pixels in each MODIS image were selected and three algorithms were implemented. The first one with MODIS snow product method was achieved to the mean absolute relative error of 3.44 percent. In the second algorithm topographic correction was implemented which the error was 2.25 percent. The third algorithm investigated land surface temperature thresholding effect, which in the best value of LST with considering 278 K threshold yielded to mean absolute relative error of 2.58 percent. Hence, results indicate proficiency of the provided algorithms in the study area, comparing with the standard method.اطلاعات از پوشش برف به عنوان یکی از منابع تامین آبهای زیرزمینی، شرب و کشاورزی برای مدیریت بهینه منابع آبی اهمیت بسزایی دارد. از جمله منابع اطلاعاتی مهم برای شناسایی سطح برف، تصاویر ماهوارهای سنجنده MODIS است که محصول سطح برف به صورت منظم از آنها تولید میگردد. هدف این پژوهش ارتقاء دقت الگوریتم شناسایی سطح برف از تصاویر MODIS با بهرهگیری از تصحیح توپوگرافی و آستانهگذاری دمای سطحی است. در این راستا، شمالغرب کشور به عنوان محدوده پایلوت انتخاب و به دلیل عدم جمعآوری دادههای سطح برف، تصاویر Landsat 8 بعنوان داده واقعیت زمینی برگزیده شد. 5 تصویر تقریباً همزمان MODIS و Landsat 8 مناسب در سالهای 2014 تا 2015 تهیه و از هر تصویر MODIS تعداد 5 نمونه 10000 پیکسلی انتخاب و سه الگوریتم پیادهسازی گردید. الگوریتم اول با روش محصول برف MODIS به متوسط قدر مطلق خطاهای نسبی 3.44 درصد رسید. در الگوریتم دوم تصحیح توپوگرافی موجب بهبود این مقدار به 2.25 گردید. الگوریتم سوم مؤید تاثیر اعمال حد آستانه دمای سطح زمین بود که با برگزیدن آستانه k 278، متوسط قدر مطلق خطاهای نسبی 2.58 گردید. بنابراین نتایج نشان دهنده کارایی الگوریتمهای ارائه شده در این تحقیق نسبت به روش استاندارد در مناطق مورد مطالعه بود.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Contribution of Climate Variability and Human Intervention on Watershed Regime Based on Van Loon Modelاثر تغییرات اقلیمی و انسانی بر آبدهی رودخانه راوند با استفاده از مدل ونلون17819039603FAایمان صانعدانشجوی کارشناسی ارشد/ دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات.گروه مهندسی عمران آب. تهران . ایرانبهرام ثقفیاناستاد/دانشگاه آزاد اسلامی.واحد علوم و تحقیقات. گروه مهندسی عمران آب.تهران. ایران0000-0003-2846-2840محسن ناصریاستادیار/ دانشگاه تهران. پردیس دانشکدههای فنی. دانشکده مهندسی عمران. تهران. ایرانJournal Article20160513Drought and water scarcity are two key phrases in the water resource management. Drought is a large scale natural disaster and its occurrence is beyond control of water resources managers. On the contrary, water scarcity is a result of increasing and wasteful use of water resources, although it may be controlled via proper management decisions aimed at water conservation. Nowadays, these two phenomena often occur simultaneously and result in water deficiency. In this paper, using a conceptual water balance model in an observational-modelling framework, the effects of drought and water scarcity on watershed runoff are separated. This framework was proposed by Van Loon and Van Lanen (2013), which allows the simulation of the natural hydrological response without the impact of human activities. The framework first calibrates a hydrological model during the period that the watershed is not disturbed by human interventions. Then, by comparing with the period when the watershed is influenced by coupled human and natural factors, separates the effect of these two factors. The results indicated that although between the 1379-1380 to 1390-1391 water years, the monthly precipitation decreased by nearly 12% compared with the long-term period of 1351-1352 to 1378-1379, the ecosystem could receive the minimum environmental water requirements while the major cause of water scarcity was extensive human activities. Moreover, even in studied wet years, a considerable decrease in discharge was detected.خشکسالی و کمآبی دو واژۀ کلیدی در مدیریت منابع آب محسوب میشوند. وقوع خشکسالی به عنوان یک بلای طبیعی در مقیاس بزرگ، خارج از کنترل مدیران منابع آب است. در مقابل آن کمآبی ناشی از استفادۀ فزآینده و بیرویه از منابع آب است ولی با تصمیمهای درست مدیریتی جهت حفاظت از منابع آب میتواند تحت کنترل درآید. امروزه، در اغلب موارد این دو پدیده همزمان حادث شده و باعث کمبود و بحران در منابع آب موجود میشوند. در این مقاله با کمک یک مدل مفهومی بیلان آب در ساختاری مشاهداتی-مدلسازی، اثرات خشکسالی و کمآبی در یک حوضه آبخیز تفکیک میشود. این ساختار توسط (Van Loon and Van Lanen, 2013) پیشنهاد شد به نحوی که امکان شبیهسازی عکسالعمل هیدرولوژیکی حوضه را بدون تأثیر فعالیتهای انسانی مقدور میسازد. این ساختار ابتدا به واسنجی مدل هیدرولوژیک حوضه در دورهای که متأثر از فعالیتهای انسانی نیست میپردازد. سپس در مقایسه با دورهای که حوضه تحت تاثیر تلفیق عوامل انسانی و نوسانهای طبیعی است، سهم این دو عامل را از یکدیگر جدا میکند. نتایج نشان داد علیرغم اینکه در فاصلۀ بین سالهای آبی 1380-1379 تا 1391-1390 کاهشی نزدیک به 12 درصد در مقدار بارش ماهانه نسبت به دورۀ بلندمدت 1352-1351 تا 1379-1378 اتفاق افتاده، تااندازهای حداقلهای زیست محیطی اکوسیستم برآورد شده و علت عمدۀ کم آبی، فعالیتهای گسترده انسانی است. علاوه بر آن، در سالهای پرآبی دوره مورد بررسی، همچنان کاهش محسوس دبی مشاهده میشود.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522The relationship between watershed compactness coefficient and the fractal characteristicsارتباط بین ضریب فشردگی حوضه آبریز با ویژگی های فراکتال آن19120340718FAمحمد هادی فتاحیاستادیار/ گروه مهندسی عمران- آب ، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران0000-0003-3855-3383زهرا طالب زادهدانشجوی دکتری مهندسی عمران/مهندسی و مدیریت منابع آب، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایرانJournal Article20160521The effect of watershed form on the surface runoff and hydrograph is an obvious issue. Hence a large number of researchers have considered the issue. Fractal geometry, as one of new methods, can be applied in geomorphology of rivers and also help to find some relationship between watershed form and hydrograph. The most fundamental fractal characteristic which is analyzed about the phenomenon is the fractal dimension that have a great importance for understand and prediction of river changes. In this study, we consider the consistency (match) level of artificial unit hydrograph of fractal and NRCS triangular unit hydrograph and its relationship with the compactness coefficient of watershed. To this end, Walnut Gulch watershed of America was chosen and the compactness coefficient was also calculated for its 11 sub-watershed (sub- basin), and then, NRCS triangular unit hydrograph, fractal triangular unit hydrograph were depicted and compared with each other. Results showed that whether compactness coefficient is closer to 1.5, namely watershed is more circular, hydrographs are more compatible. In fact, the innovative method of fractal hydrograph is more appropriate, like watersheds 5,7,9 and 11, and whether compactness coefficient is far from 1.5, the consistency is reduced, like sub-basins 1 and 11.تأثیر شکل حوضه بر رواناب سطحی و هیدروگراف امریست محرز،از این رو عده ی زیادی از محققین این موضوع را مورد بررسی قرار داده اند.هندسه فراکتال نیز به عنوان یکی از روشهای جدید میتواند در علم ژئومورفولوژی رودخانهای به کار گرفته شود و به یافتن روابطی بین شکل حوضه و هیدروگراف کمک کند.اساسی ترین ویژگی فرکتالی که در مورد این پدیده ها تحلیل مـی شـود، بعد فرکتال است که اهمیت زیادی در شناخت رفتار و پیش بینی تغییرات رودخانـه دارد . در این تحقیق به دنبال بررسی میزان انطباق هیدروگراف واحد مصنوعی فراکتال و هیدروگراف واحد مثلثی NRCS و ارتباط آن با میزان ضریب فشردگی حوضه می باشیم. به این منظور حوضه ی وال نات گولچ آمریکا را انتخاب و برای 12 زیر حوضه ی آن ضریب فشردگی محاسبه و هیدروگراف واحد مثلثی (NRCS) ، همچنین هیدروگراف واحد مثلثی فراکتالی رسم و با هم مقایسه کردیم، نتایج حاکی از آن بود که هر چه ضریب فشردگی به 5/1 نزدیکتر باشد یعنی حوضه دایره ای تر باشد هیدروگراف ها تطابق بیشتری دارند در واقع روش ابداعی هیدروگراف فراکتالی بهتر جواب می دهد، مانند زیر حوضه های 5، 7 ، 8 ، 9 و 11 وهر چه عدد ضریب فشردگی از 5/1 فاصله بگیرد تطابق کمتر می شود مانند زیر حوضه های 1 و 10 .انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Spectral Analysis of Flow- Precipitation Fluctuations in Dinevar Basinتحلیل طیفی نوسانات دبی- بارش در حوضه آبریز دینه ور20421014876FAسید یحیی میرزاییاستادیار/ گروه زمین شناسی .دانشگاه شهید چمران. اهواز0000-0001-7470-6784آرش آذریاستادیار /گروه مهندسی آب .دانشگاه رازی کرمانشاه0000-0002-9643-3331غلامعلی پرهامدانشیار /گروه آمار دانشگاه شهید چمران اهوازJournal Article20150826In this research Flow -Precipitation fluctuations in 9 Station, analyzed by spectral density functions and Autocorrelation Functions in the frequency and time domain in Dinevar basin. First analyzed fluctuations in the correlogram of each time series. Then Spectral density functions are based on the Fourier series was used to check the time series in the frequency domain. In this regard, the Spectrum value of each flow and rainfall series is calculated and was drawn Graph of each series periodogram. Periodogram of this data had in fluctuated in several frequencies. It was seasonal fluctuations with frequency 0.083, short term fluctuations with frequency 0.25 and midterm fluctuations with frequency 0.167 that Fluctuations return period of 6 months wasn’t observed in Precipitation data. Cross spectral analysis of data showed High match levels in frequencies 0.25 and 0.25. Also the estimated values of delay by cross spectral analysis for seasonal fluctuations in Precipitation (0.083) and the effect of this on seasonal flow fluctuations was estimate nearly 1.5 months. This delay determinate nearly 0.4, 0.5 and 0.14 months for fluctuations with return period less. According to spectral analysis results of Precipitation data in whole stations, after removing the frequency and trends, cycle was observed in frequency 0.01 that these frequencies showed Wet and dry periods in this region.در این مطالعه نوسانات دبی و بارندگی در 9 ایستگاه موجود در حوضه دینه ور با استفاده از توابع چگالی طیفی و توابع خود همبستگی در قلمرو فرکانس و زمان مورد تحلیل قرار گرفت. در ابتدا نوسانات موجود در همبستگی نگار هر سری زمانی تحلیل شد. سپس برای بررسی سری های زمانی در قلمرو فرکانس از توابع چگالی طیفی که مبتنی بر سریهای فوریه میباشد استفاده شد. در این راستا ابتدا مقدار طیف برای هر یک از سری های دبی و بارش محاسبه و نمودار دوره نگار هر سری ترسیم شد. دوره نگارهای این داده ها در چندین فرکانس نوسان نشان داد. این نوسانات شامل نوسانات فصلی با فرکانس 083/0، نوسانات کوتاه مدت با فرکانس 25/0و نوسانات میان مدت با فرکانس 167/0 می باشد که نوسانات 6 ماهه در داده های بارندگی نمودی نداشت. نتایج تحلیل طیف متقابل داده ها در فرکانس های 083/0 و 25/0 مقادیر تطابق بالایی را نشان داد. همچنین مقادیر تاخیر برآورد شده از آنالیز طیفی متقابل برای نوسانات فصلی (083/0) در بارش و اثر آن بر نوسانات فصلی دبی حدود 5/1 ماه بر آورد شده و این تاخیر برای نوسانات با دوره بازگشت کمتر، حدود 4/0 ، 5/0 و 14/0 ماه تعیین شد. بر اساس نتایج آنالیز طیفی داده های بارش ایستگاه ها پس از حذف تناوب و روند، در تمامی آنها سیکل در فرکانس 01/0 مشاهده شدکه می توان گفت این نوسانات مربوط به دوره های تر سالی و خشکسالی موجود در این منطقه میباشد.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Finding Potential Groundwater Resources Using Fuzzy Logic (Case Study: South Khorasan province)پتانسیلیابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از روش منطق فازی (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی)21121514973FAمسعود حیدری آقاگلکارشناسی ارشد/ بیرجند، دانشگاه بیرجند، دانشکده علومابراهیم غلامیاستادیار/ بیرجند. دانشگاه بیرجند. دانشکده علومحمیدرضا رستمی بارانیاستادیار/ بیرجند. دانشگاه بیرجند. دانشکده علومJournal Article20160213Propagation of south khorasan province in recent years and also locatingthis province in arid and semi-arid areas, requires to water resource strategies. One of strategies for water resource management, identify areas with different water potentials to utilize them according to their capacity. The goals of this research, zonation areas have water potential in south-khorasan province with effective factors in groundwater aquifer nutrition using fuzzy logic and GIS technic. 16 factors had been used in 4 groups (geology, hydrology, geographic and human) then classified in 5 classes from low to very high potential. Finally 43 basins of province classified based on groundwater potential maps and correlated with results of exploration wells and then prepared map water potential map of province. About 17% (27×103 km2) of province areas located at high and very high water potential classes that match with quaternary sediments and areas with high fracture density. Also very low potential class correlate with areas have high topography, hard lithology and desert areas.روند روبهرشد استان خراسان جنوبی در سالهای اخیر از یکسو و قرار داشتن این استان در یک منطقه خشک و نیمهخشک از سوی دیگر، راهبردهای منابع آب در این منطقه را بیش از پیش ایجاب میکند. یکی از راهکارهای مدیریتی منابع آب، شناسایی مناطق آبی با پتانسیلهای مختلف و بهرهبرداری از آنها با توجه به ظرفیتشان میباشد. هدف از این پژوهش پهنهبندی مناطق با پتانسیل آبی در استان خراسان جنوبی با استفاده از عوامل موثر در تغذیه سفرههای آب زیرزمینی، از طریق مدل منطق فازی و تکنیک GIS است. جهت نیل به اهداف از 16 عامل در چهار گروه زمینشناسی، هیدرولوژی، جغرافیایی و انسانی بهرهگیری شد و درمجموع پنج منطقه پتانسیلی بسیار بالا تا خیلی کم شناسایی گردید. در پایان 43 حوضهی آبی استان بر اساس نقشه پتانسیل آب زیرزمینی کلاسبندی شدند و با نتایج بهدستآمده از چاههای اکتشافی تطابق داده شد و نقشه پتانسیل آبی حوضههای استان تهیه گردید. بر این اساس در حدود 17% (103×27 km2) از مساحت استان دارای کلاس پتانسیل آبی بالا و بسیار بالایی است که منطبق بر رسوبات دوران چهارم و مناطق دارای تراکم شکستگی بالا است، پهنه پتانسیل خیلی کم نیز منطبق بر ارتفاعات، لیتولوژی متراکم و مناطق بیابانی است.انجمن علوم و مهندسی منابع آبتحقیقات منابع آب ایران1735-234713120170522Trends analysis of reference evaporation in the synoptic sites of Kurdistan province using Spearman’s testبررسی و تحلیل روند تبخیر و تعرق گیاه مرجع با استفاده از آزمون اسپیرمن در ایستگاههای سینوپتیک استان کردستان21622215613FAفرخ اسدزادهاستادیار / گروه علوم خاک .دانشگاه ارومیهمهری کاکیکارشناسی ارشد/ مهندسی منابع آب. دانشگاه تبریزسینا شکیباکارشناسی ارشد/زمین شناسی زیست محیطی. دانشگاه ارومیهJournal Article20160419In this paper reference evaporation Penman-Monteith (FAO56) and meteorological parameters such as wind speed, sunshine duration, humidity, maximum and minimum temperature trends at monthly, seasonal and annual time scales were analyzed by using Spearman’s nonparametric test for four synoptic sites of Kurdistan province in Iran. For each time series, trend lines were extracted using Sen’s estimator. Also the sensitivity analysis of meteorological parameters was performed by step by step multiple linear regression method. Results indicated a significant increasing trend for reference evaporation in Sanandaj station.the slope of trend lines for Sanandaj, Zarinhe and Bijar stations were positive on the monthly, seasonal and annual time scales. In these three stations a significant increasing trend was also observed for both winter and summer seasons. Trend analysis of the maximum temperature of Bijar and Sanandaj stations revealed an increasing trend for warm season. Sunshine duration and maximum temperature were found to the most dominant variables influencing reference evaporation in Kordestan province.در این پژوهش روند تبخیر و تعرق گیاه مرجع به روش پنمن مانتیث (FAO56) و پارامترهای هواشناسی مانند سرعت باد، ساعات آفتابی، رطوبت نسبی، حداکثر درجه حرارت و حداقل درجه حرارت برای 4 ایستگاه سینوپتیک استان کردستان در سریهای زمانی ماهانه، فصلی و سالانه با استفاده از آزمون ناپارامتری اسپیرمن مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین شیب روند، از آزمون تخمینگر سِن استفاده شد. همچنین در این پژوهش تحلیل حساسیت ET0 به پارامترهای هواشناسی به کمک روش رگرسیون چندگانه خطی گام به گام سنجیده شد. نتایج نشان داد که روند سالانه تبخیر و تعرق برای ایستگاه سنندج افزایشی و معنیدار بود. شیب خط روند برای سه ایستگاه سنندج، زرینه و بیجار در همه سریهای زمانی ماهانه، فصلی و سالانه مثبت بود. علاوه بر این، برای سه ایستگاه مذکور در سری فصلی زمستان و تابستان روند افزایشی معنیدار مشاهده شد. در شش ماهه گرم سال، افزایش روند از نظر آماری در سطح 5 درصد برای متغیر حداکثر درجه حرارت در ایستگاههای سنندج و بیجار معنیدار بود. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که در ماههای گرم سال متغیرهای ساعات آفتابی و حداکثر درجه حرارت مهمترین پارامترهای مؤثر بر تبخیر- تعرق گیاه مرجع هستند.